Demokrasi mumyalandı mı?

Çiçeği burnunda Mısır demokrasisi, ‘balyoz’ yedi. Asker ve yargı bürokrasisi, seçilmiş yönetimi ve halkoyuyla kabul edilen anayasayı feshetti.

<p>
Darbenin lideri Cumhurbaşkanı Mursi&rsquo;nin atadığı General El Sisi.<br />
Ortadoğu&rsquo;nun en b&uuml;y&uuml;k siyasal İslam projesi M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler&rsquo;in Mısır&rsquo;daki iktidarı bir yıl s&uuml;rd&uuml;. &Ccedil;arşamba g&uuml;n&uuml; (3 Temmuz) Savunma Bakanı Abdulfettah el Sisi, bazı sivil liderlerle kameraların &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;erek Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi&rsquo;nin g&ouml;revden alındığını duyurdu. Karar, demokrasi kulvarına hen&uuml;z adım atan Mısır&rsquo;ın tepesine inen bir balyoz etkisi yaptı. On yıllarca rejimin her t&uuml;rl&uuml; sindirme, baskı, işkence, etkisizleştirme baskılarına maruz kalan M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler&rsquo;in t&uuml;m tepe kadroları Mursi de d&acirc;hil bir g&uuml;n i&ccedil;inde hapse atıldı. &Uuml;lkenin ilk demokratik lideri Mursi&rsquo;nin yerine Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur getirildi. Anayasa, h&uuml;k&uuml;met ve parlamento feshedildi.</p>
<p>
Şubat 2011&rsquo;de M&uuml;barek&rsquo;in devrilmesi ile yeşeren t&uuml;m &uuml;mitler bir anda soldu. Karar toplumu bı&ccedil;ak gibi ikiye b&ouml;ld&uuml;. Bir yanda Tahrir merkezli muhalifler, diğer yanda Rabiatul Adeviye Camii&rsquo;ni hareket alanı olarak ilan eden M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler. Bir tarafta karara &ccedil;ılgınlar gibi sevinerek sabaha kadar eğlenenler, diğer tarafta &lsquo;demokrasi kapısı da mı bize kapalı&rsquo; endişesi taşıyanlar.</p>
<p>
Karar karşısında d&uuml;nyanın sergilediği ikiy&uuml;zl&uuml; tavır da tarih sayfalarına not d&uuml;ş&uuml;lecek nitelikte. İkiy&uuml;zl&uuml;l&uuml;klerinin sembol&uuml;, &lsquo;&Uuml;zg&uuml;n&uuml;z, derhal demokratik haklar iade edilsin&rsquo; tarzı ifadeler arka arkaya u&ccedil;uştu. Neredeyse hi&ccedil;bir &uuml;lke darbe s&ouml;z&uuml;n&uuml; dahi telaffuz etmedi.</p>
<p>
Mısır&rsquo;ın 2,5 yıl &ouml;nce Arap Baharı olarak adlandırılan s&uuml;rece d&acirc;hil olması Orta-doğu&rsquo;da demokrasinin geleceği adına &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir &uuml;mit oluşturmuştu. Mısır domino etkisi yapacak, b&ouml;lgedeki t&uuml;m diktat&ouml;rl&uuml;kler yerle bir olacaktı. İki y&uuml;zyıldır Batı esareti altında inleyen b&ouml;lge kendi halkından idareciler tarafından y&ouml;netilecekti. Ortadoğu demokrasiyi hazmedemez, İslam demokrasi ile uyuşamaz &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml; zir-u zeber olacaktı.</p>
<p>
80 yıllık r&uuml;ya k&acirc;busları oldu</p>
<p>
Başta toplumsal bir hareket olarak ortaya &ccedil;ıkan, sonra siyasallaşan M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler hareketi toplumun hem tepeden hem tabandan değiştirilmesi gerektiği tezini savunuyordu. Toplumun h&uuml;crelerine ulaşmak i&ccedil;in mikro d&uuml;zeyde &ouml;rg&uuml;tlenilecek, okullarla, sağlık ve yardım kuruluşlarıyla her kesime ulaşılacak, aynı zamanda siyasi yollarla iktidara gelmeye &ccedil;alışılacaktı.</p>
<p>
Devrim, M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler&rsquo;e bu projeyi y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe koymak i&ccedil;in b&uuml;y&uuml;k bir fırsat sunmuştu. M&uuml;barek&rsquo;in gitmesiyle birlikte bir anda ordu ile birlikte &uuml;lkenin en g&uuml;&ccedil;l&uuml; kurumu haline gelen M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler beklendiği gibi arkasındaki muazzam kitlelerle bir anda iktidarı kucağında buldu. Cumhurbaşkanlığı, başbakanlık, &ouml;nemli bakanlıklar, valilikler, kısacası t&uuml;m &ouml;nemli makamların anahtarları ellerine verilmişti. Bu durum &ccedil;ok riskliydi; &ccedil;&uuml;nk&uuml; en k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir yanlışla anahtarlar bombaya d&ouml;n&uuml;şecek ve ellerinde patlayacaktı. B&uuml;y&uuml;k bir fırsattı, M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler on yıllarca hazırlık yaptığı projesini insanlığa sunacaktı.</p>
<p>
Mursi g&ouml;revinin ilk g&uuml;nlerinde herkesi şaşkına &ccedil;evirecek icraatlara imza attı. Bir yandan &uuml;st d&uuml;zey generalleri g&ouml;revden alırken, diğer yandan maaşlara zam yaparak halka mesaj verdi. Diplomaside de &ccedil;ok hızlı adımlar attı. Tahran&rsquo;da hem İran ile ilişkilerini d&uuml;zeltme yoluna gitti hem de S&uuml;nni değerleriyle oynamaması mesajı verdi. Suriye konusunda T&uuml;rkiye, İran ve Suudi Arabistan arasında d&ouml;rtl&uuml; mekanizma oluşturdu.</p>
<p>
Mursi, buzdağının g&ouml;r&uuml;nen y&uuml;z&uuml;nde iyi işler yaparken, asıl savaş y&uuml;zeyin altında s&uuml;r&uuml;yordu. B&uuml;rokrasi s&ouml;z dinlemiyor, yargı Demokles&rsquo;in kılıcı gibi tepelerinde duruyor, g&uuml;&ccedil;l&uuml; iş adamları perde arkasında Mursi&rsquo;yi devirmek i&ccedil;in planlar hazırlıyordu. M&uuml;sl&uuml;man Kardeşler toplumda g&uuml;&ccedil;l&uuml;yd&uuml;, ancak devlet olmak i&ccedil;in yukarıda sayılan konumlarda &ccedil;ok zayıftı. Her ne kadar yargıda g&uuml;&ccedil;l&uuml; olsalar da &uuml;st d&uuml;zey konumlarda etkin değillerdi. &Uuml;lke ekonomisine y&ouml;n verecek &ccedil;ok g&uuml;&ccedil;l&uuml; iş adamları bulunmuyordu. B&uuml;rokrasinin &ouml;nemli kademelerinde neredeyse yoktular.</p>