Doğu Karayipler’de Emlak İlanları Özellişiyor

DOĞU KARAYİPLER’DE PASAPORT SUNAN EMLAK İLANLARI

Doğu Karayipler’deki satılık konut ilanları artık sadece etkileyici plajlar ve konforlu bir yaşam tarzıyla sınırlı kalmıyor. Artık pek çok emlak ilanında bir pasaport sunma fırsatı da yer alıyor. Bunun, ABD’deki siyasi ve sosyal dalgalanmanın etkisiyle artan bir ilgiye neden olduğu belirtiliyor. Bu bölgedeki beş ada ülkesi; Antigua ve Barbuda, Dominika, Grenada, St Kitts ve Nevis ile St Lucia, yatırım yoluyla vatandaşlık (CBI) programı aracılığıyla, 200 bin ABD doları gibi makul bir fiyattan vatandaşlık imkanı sunuyor. Bir konut satın almak, Schengen bölgesi dahil olmak üzere 150’ye kadar ülkeye vizesiz giriş imkânı sağlıyor. Ayrıca, bu adalarda sağlanan bazı vergi muafiyetleri, varlıklı bireyler için önemli bir cazibe unsuru olarak öne çıkıyor. Her beş ülke de çifte vatandaşlığa imkan tanıyor.

SATIŞLARDAN CİDDİ ARTIŞ

Luxury Locations emlak firmasının sahibi Nadia Dyson, Antigua’da emlak talebinin arttığını ve emlakçıların bu talebe yetişmekte zorlandığını ifade ediyor. Dyson, “Şu anda tüm alıcıların yüzde 70’i vatandaşlık istiyor ve çoğunluğu ABD’den” diyor. Müşterilerle “siyaset konuşmadıklarını” söyleyen Dyson, “ancak [ABD’deki] istikrarsız siyasi ortam kesinlikle bir faktör” şeklinde görüş belirtiyor. Son bir yıl içerisinde vatandaşlık amacıyla mülk satışının arttığını aktaran Dyson, “Artık herkes ‘vatandaşlık hakkı sağlayan bir ev istiyorum’ diyor. Daha önce bu kadar çok ev satmamıştık” diyor. Antigua’nın programında ikamet şartı olmamasına rağmen, bazı alıcıların tam zamanlı olarak adaya taşınmak istediklerini ve “birkaçının şimdiden taşındığını” ekliyor.

YENİ GÖÇ TANIMLARI

Yatırım göçü uzmanı Henley & Partners’ın raporuna göre, geçtiğimiz yıl Karayipler’deki CBI başvurularının büyük bir kısmını ABD vatandaşları oluşturuyor. İngiltere merkezli firma, Ukrayna, Türkiye, Nijerya ve Çin’in de sık başvuru yapan ülkeler arasında yer aldığını vurguluyor. Genel CBI programlarına yönelik başvuruların, 2024’ün dördüncü çeyreğinden itibaren %12 oranında arttığını belirtiyor. Dominic Volek’e göre, silahlı şiddet ve antisemitizm gibi faktörlerin Amerikan vatandaşlarını endişeli kıldığını ifade ediyor. “Yaklaşık %10-15’i gerçekten taşınıyor. Çoğu için bu, endişe duydukları şeylere karşı bir sigorta poliçesi. İkinci bir vatandaşlığa sahip olmak iyi bir B planı” diyor. Volek, Karayip pasaportlarının sunduğu seyahat kolaylıklarının iş adamlarına hitap ettiğini ve güvenlik açısından avantaj sağladığını aktarıyor.

TARTIŞMALAR VE ENDİŞELER

Ancak bu tür programlar eleştirisiz kalmadı. Pasaport satışları, 2012’de Antigua hükümeti tarafından zor durumdaki ekonomiyi desteklemek için önerildiğinde, bazıları etik kaygılar sebebiyle bu durumu sorguladı. Eski Meclis Başkanı Gisele Isaac, protestoların patlak verdiğini hatırlatıyor. “Milliyetçilik duygusu vardı; insanlar kimliğimizi, bizden haberi olmayan insanlara sattığımızı düşünüyordu” diyor. St Vincent ve Grenadinler Başbakanı Ralph Gonsalves gibi, CBI sunmayan bazı Karayip ülkelerinin liderleri de bu konuyu eleştirmişti. Gonsalves, vatandaşlığın “satılık” olmaması gerektiğini savunmuştu. Uluslararası düzeyde, gevşek denetimlerin suçluların geçişini kolaylaştırabileceği yönünde endişeler bulunuyor. Avrupa Birliği, Karayip ülkelerine tanıdığı vizesiz seyahat hakkının geri çekilmesi tehdidinde bulundu. ABD ise bu tür programların vergi kaçakçılığı ve mali suçlar için kullanılma olasılığı nedeniyle kaygılarını dile getirmişti.

REFORM VE GELECEK PLANLARI

Avrupa Komisyonu, Karayipler’deki beş programı “izlediklerini” ve 2022’den itibaren ilgili makamlarla görüşmeler gerçekleştirdiklerini açıkladı. Söz konusu değerlendirmede yatırım yoluyla vatandaşlığın AB’ye vizesiz seyahat sisteminin kötüye kullanılıp kullanılmadığını belirlemeye çalıştıklarını vurguluyorlar. Ayrıca, adalar tarafından yapılan bazı reformların da bu değerlendirme üzerinde etkili olacağı belirtiliyor. Beş ülke de, başvuru sahiplerinin sicillerini incelemek için yeterince çaba sarf etmedikleri yönündeki eleştirilere öfkeyle yanıt verdi. Dominika Başbakanı Roosevelt Skerrit, ülkesinin CBI programını “sağlam ve şeffaf” olarak nitelendirerek, bu programın bütünlüğü için yoğun çaba harcandığını vurguluyor.

İLGİ VE YATIRIM FIRSATLARI

Pasaport satışlarının, 1993’te başladığı günden beri 1 milyar dolardan fazla gelir sağladığını açıklayan hükümet, bu gelirin son teknoloji bir hastane dahil olmak üzere kritik altyapıya yönlendirildiğini belirtiyor. St Lucia Başbakanı Philip J Pierre de, CBI’ın yasadışı faaliyetlere yardımcı olmaması adına sıkı güvenlik standartlarına uyduklarını belirtiyor. Küçük Karayip ülkeleri için, hem gelirleri artırmak hem de büyük gücün endişelerini gidermek oldukça hassas bir dengeyi oluşturuyor. Nisan’da gerçekleştirilen bölgesel endüstri zirvesinde, CBI programlarının önemli kaynaklara dönüşebileceği ifade edildi. Antigua Başbakanı Gaston Browne, toplanan paranın ülkeyi son on yılda iflasın eşiğinden döndürdüğünü aktarıyor. Mülk almanın yanı sıra, yatırımla Karayip vatandaşlığına erişmenin bir başka yolu, genellikle tek seferlik bir bağış yapmak oluyor. Bu bağış miktarları Dominika’daki bir başvuru sahibi için 200.000 dolardan başlayarak, çeşitli düzenlemelere dayalı olarak artabiliyor. Karayipler’deki bu CBI programları, uluslararası baskılara yanıt olarak yeni önlemler alma taahhüdünde bulunuyor. Günümüzde, pasaport satışları adaların GSYH’sinin %10 ila 30’unu oluşturuyor. St Kitts’te çalışan gazeteci Andre Huie, ülkesindeki CBI programının “genel olarak desteklendiğini” ve halkın bu programın ekonomiye kattığı değeri anladığını belirtiyor.