Edirne Sarayı’nın 17’nci yüzyıl gravürü bulundu

EDİRNE SARAYI’NA AİT GRAVÜR BULUNDU

Trakya Üniversitesi’nden öğretim görevlisi sanat tarihçi Altay Bayatlı, Osmanlı İmparatorluğu’na 88 yıl başkentlik yapan Edirne’de sarayın 17’nci yüzyıldaki görünümünü harita üzerinde en net gösteren gravürü bulduklarını açıkladı. Bu gravüre İsviçre’nin Zürih kentindeki arşivlerde rastladıklarını belirten Bayatlı, “Haritada bir detay var; köşedeki lejantında diyor ki ‘Biz, bu haritayı hazırlarken Katip Çelebi’den faydalandık.’ Bu çok önemli bir detay. Çünkü Katip Çelebi, matematikçi olduğu kadar, Osmanlı haritacısıdır. Onların bunları biliyor olup, bunlardan faydalanarak çizmesi, bizim için çok önemli bir kaynak. Böylelikle Edirne Sarayı’nın, takriben 17’nci yüzyıldaki halini tarif ettiğini düşünmekteyiz” dedi.

SARAYIN TARİHİ VE RESTORASYON ÇALIŞMALARI

Osmanlı padişahı 2’nci Murad döneminde 1450 yılında yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanan Edirne Sarayı, savaşlar, depremler ve yangınlar sonucu büyük tahribat yaşadı. Sarayda sadece Cihannüma Kasrı, Adalet Kasrı, Kum Kasrı, Hamam ve Mutfağı ile saray giriş kapısının bir kısmı günümüze ulaştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi, alanda 2010 yılında ortak kazı ve restorasyon çalışmaları başlattı. Bu çalışmalar neticesinde mutfak ve hamam restore edilip ayağa kaldırıldı ve kazılar devam ediyor. 18 Ekim 2023’te kazı çalışmaları Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı’na devredildi. Milli Saraylar Başkanlığı tarafından sürdürülen ihya çalışmaları, akademisyenlerin araştırmalarına da konu olmaya devam ediyor.

GRAVÜRÜN ÖNEMİ

Bayatlı, Zürih kentindeki arşivlerde sarayın 17’nci yüzyıldaki durumu hakkında çok net bir gravüre rastladıklarını ifade etti. Edirne Sarayı’nın tasvir edildiği gravürün, Türkiye’de de siyah-beyaz bir çizimle yer aldığını söyleyen Bayatlı, “Bu çizim 1881 yılında Tosyavizade Rıfat Osman’ın yayımladığı Antonie Galland’ın günlüklerine ait bir yayından aktarılmıştır. Daha sonra Süheyl Ünver hocamız bunu 1957 yılında ‘Edirne Sarayı’ adlı kitabında kullanmıştır. Biz buna Zürih arşivinde rastladık; çok enteresan bir haritanın üzerinde, daha net ve düzgün şekilde çizilmiş. Bu çizim, bu bilgilerin öncüsü” dedi.

SARAYIN TERCİHİ VE GÜNCEL ÇALIŞMALAR

Gravürün, tüm yayınların öncüsü olduğunu belirten Bayatlı, “Haritanın üzerinde Edirne ile İstanbul’un bir planı var. Haritanın detaylarına baktığımızda Edirne Sarayı’nın, 1812 yılına ait olduğunu görebiliyoruz. Tüm bu yayınların öncüsü. Edirne Sarayı’nın etrafındaki bazı yapıları da görebiliyoruz.” dedi. Bayatlı, gravürün yapılan çalışmalara ışık tutması açısından faydalı olabileceğini vurgulayarak, “Sarayla ilgili göremediğimiz bazı yapıların tespitinde bu tarz kayıplar bize yardımcı olabilir. Küçük detaylar, mevcut çalışmalar için önemli bilgiler sağlayabilir.” diye ekledi.