Egzersizin Ruh Sağlığına Etkileri

O ÜŞÜTİCİ GÜNLERDEN BİRİ

Hava kapalı ve miskinlik hissi hakim. Sıcak yataklarınızdan kalkmak için hiç bir motivasyon bulamıyorsunuz. Sipariş ettiğiniz yemeği kapıdan almak bile zor geliyor. Enerjiniz düşük, moraliniz bozuk ve ruh halinizde ani dalgalanmalar yaşanıyor. Ancak bu durumun sebebi genellikle stresle verdiğiniz bir tepki. İyi olan, bu bir hastalık değil ve durumu düzeltmek sizin elinizde. Daha aydınlık günler önünüzde. İşte moralinizi artıracak ve enerji seviyenizi yükseltecek bilimsel gerçekler.

FİZİKSEL AKTİVİTENİN ETKİSİ

ABD’de yapılan araştırmalara göre, gerçekleştirdiğiniz pek çok küçük hareket toplandığında anlam taşıyor. Eğer spor salonunda yoğun bir çalışma yapmayı seviyorsanız, buna devam edin. Fakat eğer bu size hitap etmiyorsa, yalnızca kalkmak ve hareket etmek bile büyük bir fark yaratabiliyor. Araştırmalar, düzenli fiziksel aktivitenin stresi azalttığını, morali yükselttiğini ve depresyon ile kaygı bozukluğu riskini düşürdüğünü gösteriyor. Kanada’nın Vancouver kentindeki St Paul’s Hastanesi’nde görevli Profesör Scott Lear, en iyi egzersizin sevdiğiniz aktivite olduğunu dile getiriyor. “Egzersizi moral ve akıl sağlığıyla ilişkilendiren araştırmaların çoğu orta düzeyli aktivitelere odaklanıyor. Düzenli olarak aktif olan bireylerin depresyon ve kaygı bozukluğu yaşama riski azalıyor.” Başarı için gereken, aktivitelerinizi kısa ama zevkli tutmak. Profesör Lear, “Egzersiz yapacak kadar miskin ve motivasyonsuz hissedebiliriz. Ama bir kez yapıldığında daha atak ve mutlu hissediyorum” diyor. “Araştırmalarda ele aldığım en kısa süreli aktivite 10 dakikaydı. Daha kısa sürede bile egzersizlerin faydası olabiliyor.”

RUTİNİN ÖNEMİ

James (kimliğini korumak için adı değiştirildi) Afrika’daki savaş bölgelerinde çalıştıktan sonra travma sonrası stres bozukluğu teşhisi konulduğunda 10 yıl boyunca spor yapamadığını söylüyor. Şu anda Londra’da yaşayan ve çocuk yetiştiren James, olumlu kalabilmek için haftanın çoğu günü spor salonuna gidiyor. “Boş durana şeytan bulaşır. Belirli bir rutininiz yoksa olumsuz düşüncelerin kurbanı olursunuz,” ifadesini kullanıyor. Spor salonunda egzersizi biraz sıkıcı bulsa da fiziksel ve psikolojik sağlığı açısından çok faydalı buluyor. “Spor salonundayken başka şeyler de yapmam gerekiyor. Kondisyon bisikletinde ya da kürekte çalışırken bir şeyler dinliyorum. Asla beynimi tamamen kapatamıyorum ama boşluğu beni günlük yaşamımdan uzaklaştıracak şeylerle doldurmaya çalışıyorum.”

EGZERSİZİN DÜZENLİLİĞİ

“Egzersiz, etkili bir anti-depresandır,” diyen Prof. Lear, birçok durumda ilaçlardan önce egzersizin denenmesini tavsiye ediyor. Pakistan’ın Karaçi kentinde psikolog olan Rabia Agha, duygusal sorunlarla mücadelede egzersizin kaygı bozukluğu ilaçlarından daha iyi olabileceğine inanıyor. BBC’ye verdiği demeçte, “Bir psikoloğa ya da psikoterapiste gitmek yerine psikiyatristlere gidiyorlar. Onlar da ilaç yazıyor,” şeklinde konuşuyor. “Moral yükseltici ilaçlar istiyorlar. Sorunu köklü bir şekilde çözmek yerine geçici bir mutluluk arayışı içindeler.” Agha, egzersizin, ilaçlar kadar etkili olabileceğini ve etkisinin uzun süre devam ettiğini de sözlerine ekliyor. New York’taki bir klinikte çalışan Venezüela kökenli psikolog Pekky Marquez, egzersizlerin yanı sıra ilaçların da tedavide önemli bir rolü olduğunu savunuyor. “Bütüncül bir yaklaşım olmak zorunda,” diyor. “Depresyondaki bazı danışanlarım egzersizi deniyor ve iyi sonuç alıyor. ‘İlaç da deneyeceğim,’ diyorlar ve başarılı olduklarını görüyorlar.”

EGZERSİZ TİPLERİ

1. **Aerobik (Kardiyo) Egzersiz**: Yürümek, koşmak, bisiklet sürmek ve yüzmek, depresyon ve kaygı bozukluğu semptomlarını hafifletiyor. Sadece 15 dakika koşmak ya da bir saat tempolu yürümek iyi geliyor ve kardiyovasküler sağlığınızı da geliştiriyor.

2. **Ağırlık Çalışmaları**: Ağırlık kaldırmak, depresyon belirtilerini azaltıyor, kendine güveni arttırıyor ve metabolik sağlığı geliştiriyor. Düzenli aktiviteler, ruh halini düzenleyen serotonin düzeyini yükseltiyor.

3. **Yoga ve Akıl-Beden Çalışmaları**: Yoga ve tai chi gibi aktiviteler, haftada iki ya da üç kez yapıldığında stres seviyelerini düşürüyor.

4. **Yüksek Yoğunluklu Aralıklı Antrenman (HIIT)**: Kısa ama yoğun çalışmalar içeren bu yöntem, önemli sonuçlar almanızı sağlıyor.

5. **Günlük Hareketler**: Basit aktiviteler, genel hareket oranınızı arttırıyor. Örneğin, merdivenden çıkmak ya da yürümek gibi günlük görevler kişisel aktivite seviyenizi ortaya koyuyor.

BEYİN SAĞLIĞINA OLAN FAYDALARI

Egzersiz, beyin sağlığı açısından da önemli faydalar sunuyor. Nörolog Wendy Suzuki, üç ana sebeple bu durumu açıklıyor. İlk olarak, egzersizin hemen etkisi oluyor; tek bir antrenman bile moralinizi yükseltiyor. İkinci olarak, düzenli egzersiz dikkatinizi geliştirmeye yardımcı oluyor. Son olarak, egzersiz, beyin hücrelerinin güçlü olmasını sağlıyor. Fugereince, yürüyüşler yapmak, kanser, kalp ve damar hastalıkları ile erken ölüm riskinizi azaltıyor. Terlediğiniz her egzersizden sonra yaşadığınız enerji patlaması, sizi bir sonraki adıma hazırlıyor.