Son dönemde sosyal güvenlik sistemindeki revizyon beklentileri artarken, emeklilik yaşında değişiklik yapılması resmi olarak masaya yatırıldı. 2025 yılı programında emeklilik yaşının “doğuşta beklenen yaşam süresindeki artışa” uyumlu olarak belirleneceği ve otomatik ayarlanacağı vurgulandı. Doğuşta beklenen yaşam süresi, son olarak 2000’li yıllarda yapılan sosyal güvenlik revizyonuna göre artmış durumda. Bu nedenle, emeklilik yaşının artması bekleniyor.
YAŞAM SÜRESİ ARTIYOR
Resmi Gazete’de yayımlanan 2025 yılı programında sosyal güvenlik konusuna özel bir vurgu yapıldı. Programın ilk kısmında SGK’nın gelir ve gider dengesine değinilirken, ikinci kısımda ise sosyal güvenlik için gerçekleştirilecek adımlar üzerinde duruldu. Burada öne çıkan önemli bir noktaya göre, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla önümüzdeki yılda emeklilik yaşı yeniden değerlendirilecek. Programda, “Sosyal Güvenlik Sistemi ve Finansmanı” başlığı altında yer alan “politika ve tedbirler” kısmında, “Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışı ile uyumlu otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacaktır” ifadesi yer aldı.
ÇALIŞAN SAYISI DENGESİ
2025 yılı programında sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini gösteren ‘aktif pasif dengesi’ de yer buldu. Bu denge bir emekliye düşen çalışan sayısını ortaya koyuyor. Normal sistemde bu oranın 4 olması gerekmekte. 2022 yılında bu oran 2 iken, 2023 senesinde emeklilik kazanan koşullarında yapılan değişiklikler sonrası hızlı bir düşüş ile 1.66 seviyesine geriledi. Aynı dönemde çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda ise bu oran 1.84 seviyesinden 1.54’e inmiş oldu.
YAŞAM SÜRESİ BEKLENTİLERİ VE REVİZYON İHTİYACI
Doğuşta beklenen yaşam süresindeki artış son zamanlarda sıkça tartışılıyor. Bu durum, sosyal güvenlik sisteminde revizyon ihtiyacının doğmasına sebep oluyor. Eskiden emeklilikte geçen yıl ortalaması 20 iken, günümüzde bu süre 40’lara ulaşmış durumda. TÜİK tarafından yayımlanan son verilere göre, Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77.3 yıl olarak hesaplanıyor. Bu süre erkeklerde 74.7, kadınlarda ise 80 yıl olarak belirlenmiş durumda. Türkiye’de emekli yaşının yeniden belirlendiği 2000’li yıllarda ise ortalama yaşam beklentisi 68 yıl civarındaydı.