Siz de film bitip jenerik başladığında televizyonu yada VCD’yi kapatanlardan mısınız yoksa sesi daha da açıp sonuna kadar film müziklerini dinleyenlerden misiniz?
Erhan Özgenç'in Selçuk İletişim Gazetesi'nde yayınlanan film müzikleri araştırma haberi…
İnsanlar bir filmi izledikten sonra filmi eleştirirken genellikle oyuncuları, yönetmeni, senaryoyu ele alırlar. Çoğunlukla eleştirileri bunlardan ibarettir ki; zaten yüzeysel yaptıkları eleştiri aslında filmi iyi anlamadıklarını gösterir. Film müzikleri çoğu seyircinin izlediği binlerce filmde belki de hiç dikkat etmediği bir gerçektir. Sinemayla az veya çok ilgilenen herkes filmin başrol oyuncularını ve yönetmenini bilirken, film müziklerini kimin yaptığını umursamaz bile. Örnek verecek olursak; tüm dünyaca çok sevilen ve oldukça iyi bir gişe hasılatı yapan Gore Verbinski'nin Karayip Korsanları filmi. Başrollerinde Johhny Deep, Orlando Bloom, Geoffrey Rush, Keira Knightley gibi ünlü isimleri barındıran filmin müzikleri şaheser niteliğinde. Ama kaç kişi bu filmin müziklerinin Hans Zimmer'e ait olduğunu biliyor?
Adamlar yapıyor…
Film müziklerinin daha da iyi anlaşılması için daha derinlemesine örnek verecek olursak yine Karayip Korsanları Dünyanın Sonu filminde Davy Jones müzik kutusunu açınca dinlediğimiz eser. O anda ne kamera açısı, ne oyuncunun repliği, mimikleri, ne de kostüm önemlidir, sadece Davy Jones isimli şarkı çalar ve siz dinlersiniz. İşte iyi bir film müziği, o filmin kötü adamına bile acımanızı sağlayabilir… Film müziği bir filmi izledikten yıllar sonra bile hatırlamanızı sağlayabilir. Filmi izlemekten sıkılsanız bile soundtrack albümünü defalarca dinleyebilirsiniz. ‘Ülkemizde Can Dostum’ adıyla gösterilen 1997 yapımı Good Will Hunting filminin müzikleri oldukça etkileyici. Özellikle filmin finalinde çalan Elliott Smith’in Miss Misery isimli şarkısı birçok kişinin sinema salonundan gözyaşlarıyla çıkmasına neden olmuştur. Öte yandan film müzikleri sadece dramatik sahneler için yapılmış eseler değildir. Filmin türüne göre işlevi değişir. Gerilim-korku, aksiyon, bilim kurgu, dram, macera, komedi türleri için farklı tarzda film müzikleri yapılır. Hollywood’da film müzikleriyle ün yapmış, bu işi meslek edinmiş bazı ünlü müzisyenler de vardır. İlk akla gelenler, Ennio Morricone, Hans Zimmer ve Danny Elfman. Sinema endüstrisinin kalbi Hollywood için yüzlerce beste yapan ünlü müzisyenlere bir göz atalım…
Ennio Morricone
Bu isim herkese tanıdık gelmeyebilir ancak gelmiş geçmiş en ünlü western filmlerinden İyi, kötü ve çirkin filminin müziğini bilmeyen yoktur. 1928 doğumlu İtalyan Ennio Morricone film müziği bestecileri arasında bir efsanedir. 500’ü aşkın çalışması ile emek verdiği sinema ve televizyon sektöründe sayısız ödülü bulunmaktadır. 5 film müziği ile Oscar ödülüne layık görülen müzisyenin, bestelediği müziklerden en bilinenleri The Untoucahables ve The Good, The Bad and The Ugly’dir.
John Williams
1932 yılında dünyaya gelen Amerikalı müzisyen John Williams’ın da en az Ennio Morricone kadar başarılı bir kariyeri bulunuyor. 200’ü aşkın dizi ve film müziği çalışması ile 5 kez Oscar ödülünü kucaklayan Willams, bu ödüle tam 32 kez aday gösterildi. Yakın dönemdeki çalışmaları arasında Munich, Memoirs a Geisha, Harry Potter and the Sorcerer’s Stone bunuyor.
Hans Zimmer
1957 Frankfurt Almanya doğumlu müzisyen Hans Zimmer, televizyon dizileri de dahil olmak üzere 100’den fazla yapımın müziklerine imza attı. Kariyerinde Oscar ödülü dahil birçok ödül alan Zimmer, aralarında 2001 yapımı Gladiator ve 1988 yılında çekilen Rain Man’in de bulunduğu 7 çalışması en iyi film müziği dalında Oscar aldı. Ülkemizde en çok dinlenen çalışması ise şüphesiz Gladiator filmi için bestelediği müziklerdir.
Danny Elfman
1953 Los Angeles doğumlu Danny Elfman ise 3 kez Oscar ödülünü almış bir müzisyen. Good Will Hunting, Men in Black ve Big Fish filmlerindeki müzikleriyle altın heykeli kazanan müzisyen bazı televizyon dizileri dahil 50’den fazla film müziği çalışması yaptı.
FİLM MÜZİKLERİNİN ASIL AMACI NEDİR?
Film müziği bir sinema çalışması için özel olarak hazırlanmış, filmin görsel boyutuyla birebir örtüşecek ya da görsellikle anlatılamayanı ortaya çıkaracak malzemedir. Aksiyon filmlerinde gerilimin tırmandığı anda devreye giren tempolu müzikler izleyiciyi havaya sokar ve adeta çatışmanın ortasında hissetmesini sağlar. Matrix üçlemesindeki Ajan Smith ve Neo’nun dövüştüğü sahnelerdeki müzik aksiyon sahnelerinde müziğin ne denli olduğunu gösterir. Korku ve gerilim filmlerinde de müzikler çok önemlidir. Bazı sahnelerde görselliğin önüne ortamı geren müzikler geçebilir. Testere(Saw) serisi de korku gerilim filmlerinde müziğin izleyiciyi ne denli etkilediğini gösterir. Film müziğinin görsellikle izleyiciye verilemeyecek olanı verebileceğinden bahsetmiştik. Bu, en çok dramatik sahnelerde ortaya çıkar. Müziklerini Gökhan Kırdar'ın yaptığı ‘ Anlat İstanbul’ filminin finalinde dinlediğimiz klarnet, atmosferi, hiçbir görsel öğenin karşılayamayacağı kadar yoğunlaştırır.
Film müzikleri çoğunlukla söz içermez. Diyalogların olduğu sahnelerde ise hemen hemen hiç söz içermez. Filmin başında ve sonunda jeneriğe de eklenir. Filmle daha çok bütünleşmesi için, filmin çekimleriyle eş zamanlı da yapılabilir. Hollywood sinema sektörünün her alanında olduğu gibi soundtrack yani film müziklerinde de oldukça başarılıdır. İzleyici için bazı filmler akıllara müzikleriyle kazınır. Ama bu kesinlikle oyuncuları ya da senaryosu iyi olan filmler kadar sık yaşanmaz. Bir filmin müziğiyle hatırlanması için ya Top Gun ya da Love Story gibi efsane olması gerekir. Bu iki klasik dışında müzikleriyle akıllara gelen diğer filmler ise; Last Mohican, Gladiator, Casablanca, The Good The Bad and The Ugly, James Bond serisi, Titanic, Lord of The Rings, Sweet November, Braveheart, Pulp Fiction,
Dizi Müzikleri
Film müzikleri kısmında Hollywood eksenli bilgilerden bahsettiğimiz için televizyon dizileri başlığında ise Türk yapımlarına kısaca değineceğiz. Filmlerde olduğu kadar televizyon dizilerinde de etkili kullanılan müzikler, kaliteli sanatçıların elinden çıktığında hedefi tam 12'den vurabilir. Ülkemizdeki dizileri ele alırsak, geçmişte yayınlanan ve günümüzde yayınlanmaya devam eden bazı diziler müzikleriyle fenomen oldu. 90'ların efsanesi Süper Baba'nin jenerik müziği hala birçoklarının akıllarındadır. Şimdilerde ise daha çok Kıraç ve Gökhan Kırdar‘ın imzasını taşıyan müzikler seviliyor. Hırsız Polis’in İmkansız Aşk’ı, Toygar Işıklı’nın Yaprak Dökümü, Pinhani’nin Kavak Yelleri, Aliye, Hatırla Sevgili, Kınalı Kar ve Bir İstanbul Masalı’nın jenerik müzikleri… Bunları da günümüzde popüler olan dizi müziklerine örnek olarak verebiliriz. Sevilen dizilerin müzikleri sadece jenerik olmakla kalmıyor, aynı zamanda TV kanalı ile GSM operatörü arasındaki anlaşma sayesinde, izleyicinin cep telefonunda da hazır bulunabiliyor. Türk televizyonlarında yayınlanan tartışmasız en çok hayran kitlesine sahip ve fenomen halini alan dizilerden Kurtlar Vadisi ise diğer tüm dizilerden ayrı tutulmalıdır. Sanatsal olarak sınıfta kalan basit bir dizi olsa da hayran kitlesi milyonları geçmiş bir dizidir. Kurtlar Vadisi de müzik kısmına elbette çok önem verilen bir dizi. Dizinin giriş kısmında çalan jenerik ve cendere isimli parça ve dizi içerisine serpiştirilmiş birbirinden güzel Anadolu türküleri cep telefonlarına da en çok indirilen müzikler olmuştur.
ERHAN ÖZGENÇ-SELÇUK İLETİŞİM GAZETESİ