Tarihi anlaşma hayata geçti Irak ve Türkiye, su paylaşımı sorununu sona erdirecek tarihi anlaşmayı Bağdat’ta imzaladı. Anlaşma, Fırat ve Dicle nehirleri için ortak bir yönetim mekanizması oluşturulmasını ve Türk firmalarının Irak’taki su altyapısının modernizasyonuna katkıda bulunmasını öngörüyor.

20 YIL SONUNDA UZLAŞMA Irak ile Türkiye arasındaki su paylaşımı anlaşmazlığı, 2000’li yılların başından beri çözülmemişti. Irak, Türkiye’nin baraj projelerini eleştirirken, Ankara ise “Irak’a taahhüt edilenden fazla su bırakıyoruz” açıklamalarıyla bu iddiaları reddediyordu. Bugün imzalanan “Su Alanında İşbirliği Mekanizma Belgesi”, bu uzun süredir devam eden krizi sona erdirerek yeni bir diplomatik dönemin kapılarını araladı.

TARİHİ VE TÜRÜNÜN İLK ÖRNEĞİ Bağdat’ta düzenlenen imza töreninde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, anlaşmayı ‘önemli, tarihi ve türünün ilk örneği’ olarak tanımladı. Fidan, “Uzun yıllar sonra Türkiye ve Irak su konusunda gerçek bir iş birliği yapıyor” ifadelerini kullandı. Aralık 2023’te yaptığı bir ziyarette Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile iki aşamalı bir yol haritası belirlediklerini söyleyen Fidan, su kullanımına ilişkin daha iyi yöntemler ve Irak’taki sulama sistemlerinin ıslahı konularında yoğun çalışmalar yapıldığını vurguladı.

BU ANLAŞMA IRAK-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNDE BİR İLK Irak ile Türkiye arasında köklü tarihi ve coğrafi bağların bulunduğunu belirten Fuad Hüseyin, iki ülke arasında ortak ticaret, ekonomi ve enerji alanlarında da işbirliklerinin mevcut olduğuna dikkat çekti. Su meselesinin yanı sıra pek çok konuyu ele aldıklarını aktaran Hüseyin, Ankara’da geniş toplantılar düzenlemiş ve bu toplantılarda farklı anlaşmalara varıldığını ifade etti. Tüm bu çabaların, su yönetimini içeren tarihi anlaşmanın imzalanmasıyla taçlandığını vurguladı.

MEKANİZMANIN DETAYLARI Mekanizma, 2024 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Bağdat ziyaretinde imzalanan çerçeve anlaşmasının uygulamaya geçirilmesini sağlayacak. Türk firmalarının üstleneceği projelerin finansmanı Irak’tan yapılacak petrol satışları ile sağlanacak. Türkiye, bu sayede Irak’ın su altyapısının güçlendirilmesine ve kaynakların sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunmayı hedefliyor. Birleşmiş Milletler, Irak’ı ‘iklim değişikliğine karşı en savunmasız beşinci ülke’ olarak sınıflandırdı. Ülkedeki kuraklık, Tigris ve Fırat nehirlerinin seviyesini 80 yılın en düşük noktasına indirirken, yeni anlaşma hem bu krizleri önlemeyi hem de Türkiye’nin bölgedeki işbirliği kapasitesini artırmayı amaçlıyor.

TÜRKMEN DİPLOMASİSİ DEVREDE İlişkilerdeki görüşmelerde Irak Türkmen Cephesi’nin arabulucu rolü dikkat çekti. Türkmen lider Muhammet Seman Ağa’nın Ankara ve Bağdat arasındaki temasları güven köprüsü vazifesi gördü. Türkiye, “sınıraşan suların adil ve akılcı paylaşımı” ilkesine sadık kalmaya devam ediyor. Türk yetkililere göre, Temmuz 2025’te saniyede 654 metreküp, Ağustos’ta ise 571 metreküp su bırakıldı.