MINYATÜRE GEÇİŞ VE HALICILIĞIN YENİ YÜZÜ
Isparta’da, özellikle 1970’li yıllarda ekonomik anlamda büyük bir etki yaratan el dokuması halıcılığında minyatür halılara yönelik ilgi artıyor. Standart ölçüleri 22×18 santimetre olan ve yaklaşık 7 bin 575 ilmekten oluşan bu minyatür halılar, özel taleplere göre tasarlanarak yurt dışında da satışa sunuluyor. El işçiliği ile üretilen büyük halıların yerini minyatür halılar alıyor. Hediyelik eşya sektörü, bu minyatür halılar sayesinde hızla büyüyüyor ve hem yurt içinde hem yurt dışında ciddi bir talep görüyor. İstek üzerine dizayn edilen minyatür halılar, ofislerde, evlerde ve makam odalarında şıklık katıyor.
İLK ÜRETİM VE TARİHİ
Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü Halı-Kilim ve Eski Kumaş Desenleri Anasanat Dalı mezunu İhsan Akkuş, yıllardır baba mesleği halıcılığı sürdürdüğünü belirtiyor. Minyatür halı üretiminin kökeninin 1970’li yıllara uzandığını ve ilk üretiminin babası tarafından yapıldığını ifade eden Akkuş, Yunan ziyaretçilerin talepleriyle minyatür halı üretiminin başladığını ve giderek yaygınlaştığını aktarıyor. Akkuş, “Günümüzdeyse Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne giren bir üründen bahsediyoruz” diyor.
Isparta Belediyesi’ne ait Halı, Kilim ve Etnografya Müzesi’nin de sorumlusunu yürüten İhsan Akkuş, burada da minyatür halı üretimi yapıldığını söylüyor. Minyatür halının yoğun bir emek gerektiren bir ürün olduğunu vurgulayan Akkuş, “İsimler, logolar, özel desenler gibi gelen taleplere göre önce desenler çiziliyor. Tasarım süreci minyatürün ölçeği dolayısıyla oldukça titiz bir çalışma gerektiriyor. Yaklaşık 22 santim, 18 santim boyutlarındaki bir halıda 7 bin 575 ilmek, düğüm bulunuyor,” şeklinde açıklamalar yapıyor.
HAZIRLANMA SÜRECİ VE TALEP
Minyatür halıların hem yerli hem de yabancı turistlerin dikkatini çektiğini belirten İhsan Akkuş, “Isparta’ya gelen her kişi buraya özgü bir ürün arıyor. Minyatür halılar büyük ilgi görüyor, talep oldukça fazla. Ancak, insanlar hemen alıp gitmek istiyorlar ama bu mümkün olmuyor. Bir minyatür halı üretimi 3 ila 5 gün arasında tamamlanıyor ve sipariş verenlere kargo ile gönderiliyor,” diyor.
PROSESLER VE FİYAT ARALIKLARI
Isparta’da halıcı esnafı olan Hasan Albayrak, ikinci kuşak halıcı olarak halıcılığın bir değişim sürecinde olduğunu ve minyatür halı, hazır halı ve hediyelik halı üretimine yöneldiklerini anlatıyor. Minyatür halıların atölyelerde üretildiğini açıklayan Albayrak, “Siparişi aldıktan sonra atölyelerde dokutuyoruz. Fabrikasyon değil de, atölyeler, evler veya köyler gibi yerlerde dokuma işlemi gerçekleşiyor. Montaj işleminden sonra en son halini müşteriye sunuyoruz,” diyor. Albayrak ayrıca minyatür halıların fiyatlarının 750 liradan başlayıp 5 bin liraya kadar yükseldiğini, portrelerin ise 100 bin lirayı bulduğunu belirtiyor. En fazla yapılan desenlerin Anadolu motifleri, Hereke deseni, gül ve lavanta şeklinde olduğunu ifade ediyor.