BÜYÜKŞEHİRLERDE KİRALARDAKİ ARTIŞLAR
Bakan Şimşek, kira artış oranının yüzde 25’lik sınırlamanın kaldırılmasının sonrasında özellikle yenilenen kira sözleşmelerinde önemli artışlar yaşandığını ifade ediyor. Canlı yayındaki açıklamasında, geçmiş yıllarda biriken enflasyon farkının kira fiyatlarına yansıdığını ve kira artışlarının neredeyse yüzde 120’ye yaklaştığını belirtmiş bulunuyor. Bu durum, özellikle büyükşehirlerde kiraların daha da yükselmesine yol açıyor. Eski ve yeni kiralar arasındaki fark ise dikkat çekiyor.
KİRA FİYATLARINDAKİ DENGESİZLİK
Milliyet’e konuşan Gayrimenkul uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, son bir yıl içinde kira fiyatlarının satılık daire fiyatlarına göre neredeyse iki katına çıktığını vurguluyor. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerdeki bu artışlar daha belirgin bir şekilde gözlemleniyor. Özelmacıklı, kentsel dönüşüm, evlilikler, üniversite öğrencilerinin barınma ihtiyaçları ve depremin etkisiyle kiralık konutlara olan talebin fazlasıyla arttığını belirtiyor.
İstanbul’daki yıllık kira artış oranı yüzde 46 seviyesine ulaşmışken, İstanbul’da kiralık konut metrekare fiyatı 240 TL. Ankara’da ise kira artış oranı yüzde 56 olarak belirlenirken, kiralık konut metrekare fiyatı 180 TL’dir. İzmir’de bu artış yüzde 65’e vararak metrekare fiyatını 210 TL seviyelerine çıkarmış.
Uzmanların analizlerine göre, yüzde 25’lik kira sınırı nedeniyle eski kira kontratları ile yenilenen sözleşmeler arasında ciddi farkların oluştuğu görülüyor. Yenilenen kira sözleşmelerinde mal sahipleri, eski kiracılardan ortalama 4-5 kat daha fazla ücret talep edebiliyor. Enflasyonun etkisi de göz önüne alındığında, birçok yenilenen sözleşmede enflasyonun üzerinde artışlar yapılmış durumda. Özelmacıklı, yeni kiracıların piyasa fiyatlarına daha yakın oranlarla ev bulduğunu ancak eski kiracılar için yenilenen kontratlarda önemli artışlar yaşandığını aktarıyor. Araştırmalar, mevcut kiracıların yüzde 80’inin bütçelerine uygun yeni bir ev bulamama kaygısı taşıdığını gösteriyor.
KİRA ARTIRIŞLARINA YENİ DENGELER
Yüzde 25 kira artış sınırının kaldırılması sonrası piyasa verileri, Türkiye genelindeki kiralık konut ilanlarında son bir yılda yüzde 47 artış olduğunu gösteriyor. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı rakamlar, yenilenen kira sözleşmelerinde bu artışın yüzde 120’lere ulaştığını gözler önüne seriyor. Uzmanlar, ilan fiyatlarının gerçekte piyasanın sadece bir kesimini yansıttığını, esas artışların yenilenen sözleşmelerde hissedildiğini belirtiyor.
MAL SAHİPLERİ YASAL SINIRIN ÜZERİNDE ZAM YAPABİLECEK Mİ?
Kira artışlarında ev sahipleri enflasyon ortalamasının üzerinde zam talep etse de, kiracılar için yasal sınır üzerinden anlaşmak hala mümkün. Kira sözleşmelerinde yazılı artış maddesi, kiracı lehine olduğunda hukuken geçerli oluyor. Mal sahipleri, TÜFE’nin 12 aylık ortalaması üzerinde bir zam talep edemezler. Taraflar daha düşük bir artış oranında uzlaşabilirler, ancak bu oran TÜFE’nin belirlediği üst sınırdır. Ayrıca, kira tespit davaları yasal süreler dolduktan sonra açılabiliyor.
GENEL KİRALIK KONUT FİYATLARI
Son verilere göre, Türkiye genelinde kiralık konutların metrekare fiyatı ağustos ayında 185 TL civarındadır. Bu durumda 100 metrekarelik bir dairenin ortalama kira fiyatı 18 bin 500 TL olarak hesaplanıyor. Ancak büyükşehirlerdeki bu oranlar daha yüksektir. Yüzde 25 sınırının kalkmasıyla, kira artışlarının devam edeceği, özellikle büyükşehirlerde bu artışların piyasanın üzerinde olacağı tahmin ediliyor.