Ömer Onay’ın Sergisinde Gelenek Vurgusu

RESİMDE GELENEĞİN ÖNEMİ

Ressam Ömer Onay’ın Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) süren “Bilinç Akışı” sergisi dahilinde düzenlenen “Bilinç Akışı Söyleşileri”nin ikincisi gerçekleştirildi. Yazar Ekrem Ayyıldız, AKM Çok Amaçlı Salon’da yapılan söyleşide, gerçek sanat eserlerinin dünyayı, insanı ve varlığı anlamaya nasıl katkı sağladığını vurguladı. Sanatta geleneğin büyük bir öneme sahip olduğunu ifade eden Ayyıldız, “Sanat eseri, varlığı anlamaya katkı sunar. Bu katkı kadim çağlardan bugüne ulaşmıştır. Gelenek, bu bağlamda kültür ve medeniyetin eş anlamlısı olarak da kullanılabilir.” şeklinde konuştu. Ayyıldız, gelenekte ortaya çıkan sorunların çeşitli krizlere neden olabileceğini belirtti ve “Biz, bugünden geleneğe baktığımızda bir karşıtlık kuruyoruz. Gelenek kendisinden birden kurtulunabilecek bir anlama sahip değildir. Sanat, geçerli geleneğin taşıyıcılarından biridir.” dedi.

KRİZLER VE SANATTA YENİ İFADELER

Ekrem Ayyıldız, krizlerin gelenekteki değişim ve yenilik ile birlikte ortaya çıktığını kaydetti. “Krizin toplumsal ve siyasal anlamı edebiyata da yansıyor. Krizler, yeni ifade tarzlarını da beraberinde getiriyor. Genel olarak gelenek, sanat akımları içinde ya reddedilir ya da kabul edilir, ya da bir sentezle devam ettirilir. Burada kritik soru, ‘gelenekten kaçış mümkün mü?’ sorusudur.” diyerek bu konu üzerine düşündüğünü belirtti. Ayyıldız, resimdeki modernizm anlayışının gelenek karşıtı ürünlerle “ilkelcilik” olarak kendini gösterdiğini vurguladı ve “Modernizmin bir sonucu olarak hem resim hem de müzikte gelenek öncesine ilk ritim ve çizimlere doğru geri dönüş çabası vardır. Bu ilkele dönüş, bir anlamda öze dönüş çabasıdır. Burada resim ‘ilk ilkeleri’ne geri döndürülmek istenmektedir. Böylece geleneğin aşılacağı varsayılarak bir düşünce geliştirilmektedir.” ifadesini kullandı.

SANAT ESERLERİ VE KÜLTÜREL BİRİKİM

Gelenekten uzaklaşmanın yaşamda mümkün olmadığını savunan Ayyıldız, “Gelenekten yararlanmadan bir eser ortaya koymak mümkün değil. Ona bir şekilde bağlanmamız gerekiyor. Onay’ın resminde bunu görmek mümkün. Ömer Onay, gelenekle yeni bir arayış çerçevesinde ilişkiye girmiştir. Onun çalışmaları farklı geleneklerin yansımalarıyla şekillenmiştir. Geçmiş ve bugünü bir arada sunan eserler ortaya koymuştur.” dedi.

Yüksek mimar Ahmet Yılmaz da bir nesneyi algılamak için görmenin, dokunmanın ya da duymanın ötesinde kültürel birikim ve bilgiye ihtiyaç olduğunu söyledi. Sanat eserini anlamak için biçimsel anlamın ötesine geçerek, ortaya konmuş ürünlerin anlam dünyasını tanımanın gerekliliğini vurguladı. “Ömer Onay’ın resmini anlamak için figürlerin biçimsel anlamlarının ötesine geçmemiz gerekir. Onun eserlerinde hareket eden geometrik örüntülerin canlı olmaları dikkat çekiyor. Bu bağlamda Ömer Onay’ın eserlerinin dinamik bir yapıya sahip olduğu söylenebilir.” açıklamasında bulundu. Yılmaz, üretilen form ve figürlerin sanatçının anlam dünyasının bir yansıması olduğunu belirtti ve “Salt biçimsel okumalar, bize sanat eseriyle ilgili yeterli bilgiyi sağlamaz. Ömer Onay’ın ölçek, soyutlama ve derinlik bağlamında ürettiği eserler, kültürel geçmişimizin izlerini taşır. Onay’ın figürlerinin ardışık gelişimi, minyatürdeki gibi anlamsal bir tekrar değil, tekrar etmeyen nesneler ve çizimlerdir. Onay’ın ürünleri, gerçeklik ile masalsılığı birlikte sunar. İslam sanatı doğayı asla reddetmez, ama onu soyutlayarak ifade eder ve doğanın olduğu gibi aktarılmasını bayağı görür. Bu İslam sanatının bilinçli bir çabasıdır. Onay’ın eserlerinde de sonsuz bir zeminde nesneleri bozmadan soyutlamayla yeniden üretme çabası öne çıkmaktadır.” şeklinde belirtti.