Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik gereği özel televizyonlarda Kürtçe yayınlar başladı. Türkiye’de Avrupa Birliği (AB)’ne uyum yasaları çerçevesinde anadilde yayın uygulaması konusunda 9 Haziran 2004’te TRT’nin ilk kez Kürtçe yayın yapmasının ardından Söz TV (Diyarbakır), Gün TV (Diyarbakır) ve Medya FM’e (Şanlıurfa) Kürtçe’nin Kurmanci lehçesinde ilk yayınlarını gerçekleştirdiler.
SÖZ TV ANA HABERLERİ KÜRTÇE VERDİ
Diyarbakır’da Kürtçe yayına başlayan iki televizyondan biri olan Söz TV, Kürtçe haber veren ilk televizyon kuruluşu olarak tarihe geçti. Saat 20.00 ana haber bülteni Kürtçe yayınlayan Söz TV, sırasıyla önce Kürtçe sonra da Türkçe olarak izleyicilere aktardı. Yarım saatlik Kürtçe haberleri sunan spiker Mehmet Aktop’un oldukça heyecanlı olduğu gözlendi.
Yayından sonra Mehmet Aktop, ilk defa ekrana çıktığı için heyecanlı olduğunu kabul etti. Türkiye’de ilk kez verilen Kürtçe haberlerinin kendisi tarafından sunulmasının da heyecan verici olduğunu dile getiren Aktop, “Televizyon deneyimim daha önce hiç olmadı. İlk bugün ekrana çıktım. Bu yüzden çok heyecanlı olduğumu kabul ediyorum. Ancak iyi bir başlangıç olduğunu düşünüyorum” dedi.
Diyarbakır Söz TV Genel Yayın Yönetmeni Ömer Büyüktimur, yayınlarına Kürtçe haberlerle başladıklarını belirterek, ilerleyen günlerde kültür sanat programları da yapacaklarını aktardı. Yayının bölgede bir ihtiyaç olduğunu ifade eden Büyüktimur, “Yıllar sonra da olsa devletin bu ihtiyacı görmesi önemli.” şeklinde konuştu.
GÜN TV KÜLTÜR SANAT PROGRAMIYLA BAŞLADI
Gün TV, ana dilde yayın yönetmeliği çıktıktan sonra 23 Mart 2004 tarihinde Kürtçe yayın için başvuran ilk özel kuruluş. Gün TV, aradan geçen 2 yıldan sonra 23 Mart günü saat 20.15’te Derguşe Çenda (Kültürler Beşiği) programıyla Kürtçe yayına başladı. Program Türkçe alt yazılı olarak yayınlandı.
Gün Radyo ve TV Genel Yayın Yönetmeni Cemal Doğan, Kürtçe yayın özel televizyonlarda ilk olduğu için yayınlarının sembolik bir değeri olduğunu söyledi. Kürtçe yayına başladıkları için sevinçli olduklarını dile getiren Doğan, yayın süre ve içerik açısından işlevsel olmadığının altını çizerek, “Alt yazı zorunluluğunun olması ve istediğimiz konularda yayın yapamayacak olmamız dezavantajdır” diyor.
RADYOLAR DA KÜRTÇE YAYINA BAŞLADI
Medya FM, saat 18.00’da başlayan Kürtçe yayında ilk 15 dakika haberler yayınlandı. Geriye kalan 45 dakikadaysa kültürel içerikli yayın yaptı. Radyo Medya FM Mustafa Arısüt, uzun süre bekledikten sonra yayına başlamalarına seviniyor. Arısüt, yayınlarında Şanlıurfa köylerindeki ilginç gelenekleri köyün yaşlı sakinlerinin dilinde dinleyiciye aktaracaklarını belirtiyor.
VATANDAŞLAR İLGİ GÖSTERMEDİ
Vatandaşlar ise anadilde yayınlara fazla ilgi göstermedi. İlk yayınların yapıldığı sırada kahvelerde maç izlenirken, evlerde genelde dizilere rağbet gösterildi. Uydu üzerinden yaklaşık 10 kanalın Kürtçe yayın yapmasından dolayı, yerel kanalların yaptığı Kürtçe yayınlara ilginin ne kadar olacağı ise bilinmiyor. Şimdi herkes ilgisizlikten dolayı Kürtçe yayın yapan televizyon ve radyoların da aynı tehlikeyle karşı karşıya kalıp kalmayacağını merak ediyor.
Gün TV, Kürtçe yayına başladığı sırada televizyona gelen Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, bir hak ve özgürlük dirhem dirhem verilmemesi gerektiğini anlatarak, insanların bu özgürlükleri demokrasi açısından en iyi bir şekilde değerlendireceklerine inandığını kaydetti. Baydemir, “Bu duygu beni 30 yıl öncesine götürdü. Eskiden Erivan radyosundan bu anları yaşardık. Bu şekilde büyük bir mesafenin katledildiğini düşünüyorum. TRT’de yarım saatte olsa Kürtçe yayın yapmasını önemli buluyoruz. Pozitif bir gelişmeydi. Ayrıca bu yayının tarihi bir gelişme ve olaydır. Özgürlükleri aşmak gereklidir. Tabi ki bunu yaparken pişman olacak bir şekilde, bir şey yapmamak lazım. Türkiye’de nasıl birden fazla Türkçe kanal varsa, bu imkanlar Kürtçe yayın yapan TV’lere de tanımak gerekiyor.” dedi
RESMİ YAYIN 2004’TE BAŞLAMIŞTI
Türkiye’de Avrupa Birliği’ne uyum yasaları çerçevesinde anadilde yayın uygulamasına başlanmış, bu kapsamda 9 haziran 2004’te TRT ilk kez Kürtçe yayın yapmıştı. Radyo-1 ve TRT-3’teki yayınlar pazartesi Boşnakça, salı Arapça, çarşamba Kirmanca, perşembe Çerkezce, cuma günleri de Zazaca yapılıyor. Gün TV, Söz TV ve Medya FM’in RTÜK’e başvurmasıyla başlayan izin süreci bir aydır sürüyordu.
Türk vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 4. fıkrası, “radyolar için günde 60 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam 5 saat, televizyon kuruluşları için ise günde 45 dakikayı aşmamak üzere haftada toplam 4 saat yayın yapabileceğini” öngörüyor.
