Ebeveynlerin iş hayatı, mali durumları, yaşları ve kişisel tercihleri gibi etmenler ailelerin çocuk sahibi olmasını etkileyen faktörlerdir. Geçmişten günümüze bakıldığında 4-5 kardeşli geniş aileler yerini tek çocuklu veya 2-3 çocuklu ailelere bırakmış durumda. Ailelerde tek çocuk oranı ise gün geçtikçe artıyor. Tek çocuk sahibi olmak birtakım kolaylıklıkların yanısıra bazı riskleri de beraberinde taşımaktadır. Ailelerin bu risklerden haberdar olmaları ve gerekli tedbirleri almaları çocukların kişilik gelişimine katkı sağlar.
Tek çocuğun en önemli sorunlarından biri oyun arkadaşlığının azlığıdır. Çocuğun sosyal gelişimi ailede başlar; akran grubu, kardeşler ve oyun arkadaşlığı çocuğun sosyalleşmesinde önemli bir rol oynar. Kardeşlerle büyüyen çocuk, kardeşi ile bir şey paylaştığı zaman veya kavga ettiği zaman nasıl bir sonuç elde ettiğini yaşayarak öğrenir. Tek çocukta ise oyun arkadaşı olarak genelde anne baba rol almakta ve ebeveynlerin tüm ilgileri çocuk üzerinde toplanmaktadır. Eğer ki çocuk yaşına uygun kreş, anaokulu gibi yaş gruplarına uygun sosyalleşeceği ortamlara girememişse ebeveyne aşırı bağlılık oluşturarak ilginin sürekli üzerinde olmasını isteyebilir. Böyle bir durumda tek çocuk kolaylıkla şımarık ve inatçı bir çocuk haline gelebilir.
Ebeveynlerin biricik yavrularını kaybetme korkusuyla aşırı koruyucu bir yaklaşımla çocuğu bunaltma, sevgi bombardımanıyla çocuğun her istediğini yerine getirme veya yaşamına sınırlama getirerek özgürlüğünü kısıtlama çocuğu güvensiz, sorumluluktan uzak, doyumsuz bir kişilik haline getirebilir. Bunun yerine çocuğa yaşamda birtakım riskler alma fırsatı vererek gerçeklerle yüzleşme imkanı tanınmalıdır. Aileler çocuğun diğer insanlarla ilişki kurmasına fırsat tanımalı, bunun için gerekli ortamları oluşturmalıdır.
Tek çocuk bir problem mi? sorusunun cevabına gelince, 1 veya daha fazla kardeşle büyüyen çocuklara nazaran tek çocukların sosyal ve duygusal gelişim açısından daha büyük bir risk altında oldukları söylenebilir. Ancak çocuğun evdeki yalnızlığını, ebeveynler bilinçli bir yaklaşımla, çocuklarının arkadaş edinmelerini destekleyebilir, aile içerisinde çocuğun psikolojik ihtiyaçlarını karşılayabilirse tek çocuk olmanın bir sakıncası yoktur. Sonuçta tek çocuk olmanın çocuğun kişilik gelişiminde etkisi ebeveyn yaklaşımları ve çevresel faktörler kadar etkili değildir.
