Türkiye’de tekstil sektörü büyük bir dönüşüm sürecinden geçiyor. İngiliz dergisi The Economist, sektördeki sorunları ele alarak, Türkiye’nin bir zamanlar göz kamaştıran tekstil endüstrisinin bugün ciddi bir krizle karşı karşıya olduğunu vurguladı. Analizde, Osmanlı döneminin ipek başkenti Bursa’nın, yüzyıllar boyunca dünya tekstilinde önemli bir merkez olduğunun altı çizildi.

SEKTÖRDEKİ DURUM RAKAMLARLA ORTAYA KONDU

The Economist, Türkiye’nin tekstil sektöründeki durumu şu rakamlarla aktardı: “Türkiye hâlâ dünyanın önde gelen tekstil tedarikçilerinden biri olsa da, küresel pazar payı son 30 yılın en düşük seviyesi olan %3’ün altına düştü. 2025’in ilk yarısında Bangladeş ve Vietnam’ın ihracatı çift haneli artarken, Türkiye’nin tekstil ihracatı %6,9 geriledi. İhracat, 2022’deki 22 milyar dolarlık zirveden bu yıl beklenen 17 milyar dolara gerileyerek %23 düşüş gösterdi. Yaklaşık 310.000 işçi işten çıkarıldı, 6.000 işletme kapandı, yüzlercesi üretimini Mısır’a taşıdı.”

ÇÖKÜŞÜN NEDENİ YÜKSEK FAİZ VE DEĞERLİ TL

Dergide yer alan analize göre, bu çöküşün asıl sebepleri arasında yüksek faizler ve aşırı değerli Türk lirası bulunuyor. Enflasyon üç yıl önce üç hanelere yaklaşmış olsa da şu an %33 seviyelerinde. 2022 yılının başından bu yana asgari ücret, dolar cinsinden %60’tan fazla artış gösterdi (383 dolardan 620 dolara). Bu durum, ihracatçıların rekabet gücünü önemli ölçüde zayıflattı. Türk İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, “Avrupalı müşteriler biz Çin’den %15-20 pahalı olsak da bizi tercih ederdi. Ama fark %50’ye çıktığında artık etmiyorlar” şeklinde görüş bildirdi. Giyimkent Başkanı Muzaffer Cevizli ise, “Gençler artık masa başı işleri tercih ediyor. Rekabetçi ücret versek bile işçi bulamıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

YAPISAL DÖNÜŞÜM SİNYALİ

Verilere göre, AB’ye yapılan Çin tekstil ihracatı 2025’in ilk yarısında %20 artış gösterdi. Amerikan tarifelerinin değişmesi, siparişlerin Çin’e kaymasına neden oldu. Ayrıca, sektördeki Suriyeli iş gücü akışı da dengeleri olumsuz etkiledi. Son on yılda atölyelerde 250.000 ila 400.000 Suriyeli mülteci çalışıyordu. Fakat iç savaşın sona ermesi ve Esad rejiminin 2024 sonunda çökmesiyle birlikte, bu işçilerin yaklaşık %20’sinin Suriye’ye geri döndüğü bildirildi. The Economist’e göre, bu durum geçici bir daralma değil, aynı zamanda yapısal dönüşüm sinyali taşıyor. Türkiye, ucuz emek döneminin sona ermesiyle birlikte, markalaşma, tasarım, hızlı teslimat ve niş üretim alanlarına odaklanmak zorunda. Bazı büyük markalar, örneğin Eroğlu ve LC Waikiki, üretimlerinin bir kısmını şimdiden Mısır’a kaydırmış durumda. Sektörün yeniden toparlanması için “Avrupa’nın Çin’i” olma hedefinden vazgeçip kendini yeniden keşfetmesi gerektiği ifade ediliyor.