Hemen her kesimin sofrasında önemli bir yer işgal eden zeytin ve zeytinyağı üretiminde İspanya’da yaşanan kuraklık sebebiyle üretimin yarıya düşmesi üzerine ithalatçı firmalar Türkiye’ye yöneldiği için, zeytin üreticisi olmasına rağmen Türkiye’de de tüketici daha fazla ücret ödeyerek zeytin ve yan ürünlerini yiyebilecek.
Son yıllarda özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde tüketimi sürekli artan zeytin ve zeytinyağı pazarının büyük kısmını İspanya ve İtalya elinde bulunduruyor. İspanya yılda ortalama bir milyon 200 bin ton zeytin üretiyor. Ancak bu ülkede yaşanan kuraklık sebebiyle bu sezon bu rakamın 600 bin civarında kalacak olması, üretici ve ithalatçı firmaları diğer zeytin üreticisi ülkelere yöneltti.
Dünya sofralık zeytin üretiminin yüzde 12’lik kısmını üreten Türkiye, İspanya’da yaşanan gelişme sebebiyle kendi ürettiği zeytin ürünlerini önceki yıllara göre daha yüksek fiyata yiyecek.
Dünya çapında rekoltenin düşmesine karşı Türkiye’nin de tedbir alması gerektiğini belirten sektörde hizmet veren iş çevreleri, hükümetin bu durum karşısında önceden üreticiyi ve tüketiciyi koruyacak tedbirleri alması gerektiğini savunuyorlar.
Zeytin sektöründe hizmet veren iş çevreleri, devletin ihracata “küçük paket” sınırlaması getirerek, haksız alımları önleyecek tarım politikası uygulaması gerektiği halde bunun yapılmaması sebebiyle Avrupa ülkeleri gibi zeytin üreticisi Türkiye’de de zeytin ve zeytin ürünlerinin astronomik ücretlerle sofralarda yer alacağının altını çiziyorlar.
Son yıllarda Avrupalı tüketicilerin damak zevkine göre hazırlanan zeytin ürünlerine ciddi talep artışının görüldüğü Avrupa ülkelerinde, 2006 -2007 sezonunda Türk zeytinini İspanya’nın daha yüksek ücretle satacağına dikkat çeken ithalatçı firma yetkilileri, “Türkiye belli düzenlemeler getirerek, zeytin üreticisini ve Türkiye zeytinini koruması gerekirdi. Bu yapılmadığı için piyasaya daha pahalı fiyatlarla zeytin sürülecek” eleştirisi getiriyorlar.
DÖKME ZEYTİN YERİNE MARKALI AMBALAJ
Asda, Morison ve Safeaway gibi İngiltere’nin ciddi supermarketler zincirine Türk ürünleri reyonları açan Gama İmport – Export Limited Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sancak, Türkiye’nin dökme zeytin ihracatını teşvik etmemek adına, emek yoğun ve değer katılmış küçük ambalaj ve markalı ürünlere yüksek teşvikler vermesi gerektiğini belirtti. Zeytin üreticisinin ambalajlı ve markalı ürünlere teşvik edilmesi halinde, yurt dışından gelecek dökme zeytin taleplerinin azalacağına işaret eden Sancak, “böyle bir uygulama neticesi ithalatçı firmalar daha ucuz görülen küçük ambalajlı ve markalı zeytin ürünlere yönelmiş olacaklar. Dünya pazarında Türk markalı ürünler ve Türk zeytini tadını tanınmış olacak” şeklinde konuştu.
“BU YIL FIRSAT DEĞERLENDİRİLMELİYDİ”
Sancak, böyle bir uygulama ile, markalaşan Türk zeytininin, aranan marka ve lezzetiyle önümüzdeki yıllarda Türk üreticisinin dünya pazarlarına daha rahat girmesini sağlayacağına işaret eden Sancak sözlerini, “Aslında bu yıl bu düşük rekolte ve talep fazlalığından dolayı en çok değerlendirilmesi gereken yıl olmalıydı. Kanımca devletin bir birimi memleketimize has olan ve Dünya ticaretinde yer alacağını düşündüğümüz her ürün için ürün izleme gurubu kurulmalı. Bu kurul erken karalar alıp uygulama sokmalı. Markalaşma adına konuşulanlar hayata geçirilmeli. Zeytindeki bu fırsat da markalaşma adına değerlendirilmeliydi” diye tamamladı.
TÜRKİYE’NİN ÜRETİMDEKİ YERİ
Türkiye işlenen tarım alanlarının yüzde 2.2’sinde zeytin üretiliyor. Resmi istatistiklere göre Türkiye yılda ortalama bir milyon 200 bin ton zeytin üretiyor. Bunun 365 tonu sofralık zeytin, geriye kalan 835 bin tonu ise zeytinyağı üretiminde kullanılıyor.
Dünya’da zeytin ve zeytin ürünleri tüketimi her yıl artış kaydediyor. Buna göre ülkelerin üretimden aldığı pay şöyle:
İspanya yüzde 25
Türkiye yüzde 12
ABD yüzde 8
Suriye yüzde 8
Fas yüzde 7
Yunanistan yüzde 7
İtalya yüzde 5
Diğerleri yüzde 28
