NETANYAHU’NUN GAZZE SAVAŞINA YAKLAŞIMI

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yaklaşık 18 aydır devam eden Gazze savaşını sona erdirmekten kaçınıyor. Bunun temel nedeni, koalisyon hükümetinin çökme riski ve olası erken seçimlerde kaybetme ihtimali. Ancak İran’a yönelik gerçekleştirdiği saldırılar ve ABD’yi Tahran’ın nükleer tesislerini hedef almaya ikna etmesi, Netanyahu’yu çok daha güçlü bir konuma taşıdı. New York Times’taki Patrick Kingsley’in analizine göre, İsrail kamuoyunda İran operasyonlarına yönelik bir coşku artarken, Netanyahu’nun anketlerdeki desteği Ekim 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Hükmeti bugün düşse bile, Netanyahu’nun yeniden seçilme ihtimali “makul” görünüyor. Bu durum, başbakanın koalisyon ortaklarının baskılarına rağmen Gazze konusunda daha esnek davranabileceği yönündeki beklentileri artırıyor.

NETANYAHU’YA GÜÇ KATAN ANALİZLER

“Yıllardır olmadığı kadar güçlü bir konumda” diyen Netanyahu’nun eski danışmanlarından siyaset analisti Mitchell Barak, “Bu kadar güçlüyken, o anlaşmayı yapabilir, Gazze savaşını bitirebilir ve hükümetinin çökmesinden ya da görevden alınmaktan korkmaz” ifadelerini kullandı. Ancak şu aşamada, Netanyahu’nun Gazze konusunda fikir değiştirdiğine dair kamuoyuna sinyal verdiği söylenemez. Uzun bir süre boyunca, Hamas teslim olmadan ve liderliği sürgüne gitmeden savaşı sona erdirmeyi reddetti. Netanyahu’nun ofisi, bu taleplerin hâlâ geçerli olduğunu belirten bir açıklama yaptı. Açıklamada, “Savaşı sona erdirmenin önündeki tek engel Hamas’tır. Tüm rehineleri serbest bırakmalı, teslim olmalı, Gazze üzerindeki kontrolünü bırakmalı ve çekilmelidir. Seçim onların” denildi.

İRAN KAMPANYASI SONRASI POLİTİK DEĞİŞİKLİKLER

Her ne kadar analistleri ve müttefikleri, İran kampanyasındaki zaferin ardından şimdi rotayı değiştirmek için gerekli siyasi güce sahip olduğunu belirtiyor olsa da, Netanyahu’nun Gazze ateşkes görüşmelerindeki temsilcilere daha geniş bir müzakere yetkisi verdiği görülüyor. Bu, onun daha açık bir tavır sergileyebileceğine dair bir işaret olarak değerlendiriliyor. Salı günü yapılan bir hükümet açıklamasında, İran’la yaşanan 12 günlük çatışma boyunca elde edilen başarılar sıralandı. Açıklamada, İsrail’in İran’ın nükleer programı tehdidini bertaraf ettiği, balistik füze cephaneliğini etkisiz hale getirdiği, paramiliter güçlerden yüzlercesini öldürdüğü ve Tahran’ın kalbinde İran liderliğiyle bağlantılı birçok hedefi yok ettiği kaydedildi. Ancak, nükleer programa verilen hasarın boyutu hâlâ belirsizliğini koruyor; çünkü İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarının nerede olduğu kesin olarak bilinmiyor.

SEÇİM GÜNDEMİ VE SÜREÇLER

İsrail’de bu ayrıntılar, görünüşün kendisinden daha az önem taşıdığını gösteriyor. Başbakanın en sert muhalifleri bile, ABD Başkanı Donald Trump’ı saldırıya katılmaya ikna etmesini “cesur ve dahiyane” buldu. Ayrıca, İsrail basınında Netanyahu’nun yakında Gazze savaşını bitirebileceği ve ani bir seçim çağrısı yaparak İran üzerindeki zaferiyle kampanya yürütebileceği yönünde spekülasyonlar yapılıyor. Böyle bir adım, hâlâ Gazze’de tutulan, hayatta veya ölü olan birçok İsraillinin geri getirilmesini de içerebilir. Ancak Netanyahu’nun sert koalisyon ortaklarından gelen açıklamalar, Hamas ortadan kaldırılmadan savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya hâlâ direnç olabileceğini gösteriyor. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich yaptığı açıklamada, “Şimdi tüm gücümüzle yeniden Gazze’ye dönmeli, görevi tamamlamalı — Hamas’ı yok etmeli ve rehinelerimizi geri getirmeliyiz” dedi.

NETANYAHU’NUN STRATEJİSİ

Dolayısıyla, analistlere göre Netanyahu, İsrail parlamentosu temmuz sonunda yaklaşık üç aylık yaz tatiline girmeden önce Hamas ile bir anlaşma yapmayı erteleyebilir. Bu, milletvekillerinin hükümetin çökmesi yönünde oylama yapmasını yaz tatili sonuna kadar engelleyerek Netanyahu’ya iktidarda birkaç ay daha kalma şansı tanır. İsrailli siyasi yorumcu Tal Shalev, “İran’daki başarıları ona kesinlikle bir sonraki seçim için gereken siyasi krediyi veriyor ve artık hükümetinin düşmesini göze alabilir. Ama bu kadar hızlı bir seçim isteyip istemediğinden emin değilim” şeklinde ifade etti.

GAZZE ATEŞKESİ İÇİN ESNEKLİK

Netanyahu, belki de en büyük engel olan kalıcı ateşkes talebi konusunda artık daha esnek olabilir. Ancak Hamas, savaşın tamamen sona ermesini ve Gazze’de etkili bir güç olarak varlığını sürdürmeyi talep ediyor. İsrail ise sadece geçici bir anlaşma peşinde; mart ayında olduğu gibi, bir önceki ateşkesi çökertip yeniden savaşa dönme opsiyonunu elinde tutmak istiyor. Bazı analistler, Netanyahu’nun artık zayıf bir konumdan hareket ediyor görüntüsü vermeyeceği için daha fazla esneklik gösterebileceğini düşünüyor. 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e saldırarak ülke tarihinin en ölümcül güvenlik felaketine yol açmasıyla Netanyahu’nun “İsrail’in güvenliğini sağlayan lider” imajı büyük yara almıştı. Ancak geçen yıl İran’a ve Lübnan’daki müttefiki Hizbullah’a ağır darbeler indirerek güvenlik konusundaki sicilini yeniden güçlendirdi. Sonuç olarak, Netanyahu’nun bu zafer parıltısının yaz sonrasına kadar sürüp sürmeyeceği ise belirsiz. Eğer İran nükleer programını hızla yeniden inşa ederse ya da İsrail ve ABD’nin saldırıları ilk göründüğü kadar etkili değilse, başbakanın zafer anlatısı çabuk dağılabilir.