25 Haziran’da Paşinyan, Telegram üzerinden yaptığı paylaşımda, “kriminal-oligarşik ruhban sınıfı” tarafından organize edildiğini öne sürdüğü bir darbe planının güvenlik güçleri tarafından engellendiğini duyurdu. Ermenistan Soruşturma Komitesi, Başpiskopos Bagrat Galstanyan liderliğindeki bir grubun, Kasım 2024’ten beri hükümeti devirmek için çalıştığını açıklandı. Galstanyan ve beraberindeki 14 kişi tutuklandı; evlerde yapılan aramalarda silahlar ve sabotaj planlarına dair ses kayıtları ele geçirildi. Yetkililer, Galstanyan ve destekçilerinin eski asker ve polislerden oluşan yaklaşık bin kişilik bir grubu organize ederek, yolları kapama, şiddet eylemleri başlatma ve internet erişimini kesme gibi planlar yaptıklarını belirtiyor. Soruşturma Komitesi, bu eylemlerin 23 Haziran’da başlayıp 30 Haziran’da yönetimin devrilmesiyle sonuçlanmasının hedeflendiğini ifade etti.

KİLİSENİN ETKİSİ VE KUTSAL MÜCADELE HAREKETİ

Ermeni Apostolik Kilisesi, Ermenistan’da anayasal olarak özel bir statüye sahip ve toplum üzerinde büyük bir etkiye sahip. Ancak özellikle 2020’deki Karabağ yenilgisi sonrası kilise, Paşinyan’a yönelik eleştirilerini artırdı. Katolikos II. Garegin, yenilginin arından Paşinyan’ın istifasını talep ederken, Başpiskopos Galstanyan liderliğindeki “Kutsal Mücadele” hareketi, Azerbaycan’a verilen toprak tavizlerine karşı kitlesel protestolar düzenledi. Bu hareket, Paşinyan’ı devirmeyi amaçlayan bir muhalefet platformuna dönüştü. Ayrıca, kilisenin önemli bağışçılarından biri olan Rus-Ermeni iş insanı Samvel Karapetyan’ın darbe tasarısı suçlamasıyla tutuklanması, gerginliği daha da artırdı. Ermenistan Devrimci Federasyonu (Taşnak Partisi) üyelerinin de gözaltına alındığı bildiriliyor.

RUSYA’DAN TEMKİNLİ YANIT

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Ermenistan’daki gelişmelere dair “Erivan’ın iç meselesi” vurgusunu yaptığını ifade ederken, hukukun üstünlüğüne dikkat çekti. Peskov, bu krizin, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki barış müzakerelerini etkilememesi gerektiğini belirtti. Ermenistan’ın son yıllardaki Batı’ya yakınlaşması, Rusya ile ilişkilerinde gerilimde bir artış yarattı.

PAŞİNYAN-KİLİSE ÇATIŞMASININ KÖKENİ

Paşinyan ile kilise arasındaki çatışma, son olaylarla sınırlı kalmıyor. 2020 Karabağ yenilgisi, Azerbaycan’a verilen topraklar ve Paşinyan’ın Türkiye ile normalleşme çabaları, kilisenin muhalefetini tetikledi. Paşinyan’ın kiliseyi “depo” olarak nitelendirmesi ve II. Garegin’in kişisel hayatını hedef alan açıklamalar, dini otoritelerle ilişkilerin gerginleşmesine neden oldu. Galstanyan’ın avukatı Ruben Melikyan, tutuklamaları “siyasi bir soruşturma” olarak nitelendirerek kınadı. Kilise ise, operasyonların toplumda güven vermediğini ve hükümetin kolluk kuvvetlerini yönlendirdiğini öne sürüyor.

ERMENİSTAN’IN GELECEĞİ

Paşinyan’ın iç politika ve dış ilişkilerde karşılaştığı bu kriz, Ermenistan’ın istikrarını tehdit ediyor. Kilisenin güçlü toplumsal etkisi ve muhalefetin artan baskısı, Paşinyan’ın liderliğini zor bir sınavdan geçiriyor. Ayrıca, Azerbaycan ile barış müzakerelerinin hassas bir dönemde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu iç krizin bölgesel etkileri de yakından takip ediliyor.