YENİ VE GİZEMLİ BİR GÖK CİSMİ

Yakın bir galakside keşfedilen ve sadece milimetre dalga boyundaki radyo ışımalarında görülebilen gizemli bir gök cismi, bilim insanlarını büyük bir heyecan içine soktu. Şu ana kadar gözlemlenen hiçbir kozmik objeye benzemeyen bu yeni cisme “Punctum” adı verildi. Şili’deki Universidad Diego Portales’ten Elena Shablovinskaia liderliğindeki ekip, bu keşfi ALMA (Atacama Büyük Milimetre/Milimetre altı Dizisi) teleskobuyla gerçekleştirdi. Shablovinskaia, “Süper kütleli kara delikler dışında Punctum gerçekten güçlü bir kaynak” diyerek cismin kompakt bir yapıya sahip olduğunu, güçlü ve düzenli bir manyetik alan barındırdığını ve yoğun enerji yayıldığını ifade etti.

GÖZLEMLENEN YERİ

Punctum, Samanyolu Galaksisi’nin yakın komşularından biri olan 11 milyon ışık yılı uzaklıktaki aktif NGC 4945 galaksisinde bulunuyor. Ancak bu cisim, optik ya da X-ışını gözlemlerinde tespit edilememiştir; sadece milimetre dalga boyunda görülebiliyor. Bu durum, cismin doğasını daha da gizemli hale getiriyor. Punctum, tipik magnetarların 10 bin ile 100 bin katı, mikro-kuasarlardan ise yaklaşık 100 kat daha parlak. Bilinen tüm süpernovalardan 10 ila 100 kat daha güçlü bir ışık yaydığı biliniyor ve bu cisimler, uzayın en güçlü kozmik nesneleri arasında yer alıyor.

KESİN BİR KATEGORİYE GİRMİYOR

Bilim insanları, Punctum’un senkrotron radyasyonu yayabileceğini öngörüyor. Bu tür ışıma, ışık hızına yakın hareket eden yüklü parçacıkların manyetik alanlar içinde spiral çizerek radyo dalgaları üretmesinden kaynaklanıyor. Ancak, bilinen magnetar ve pulsarlar, Punctum kadar güçlü milimetre ışınımı yaymıyor. Cisme dair kesin bir tanım henüz var olamıyor. Olağandışı bir ortamda bulunan sıra dışı bir magnetar ya da yoğun maddeyle etkileşimde olan bir süpernova kalıntısı olabileceği düşünülüyor. Ancak Punctum, bilinen hiçbir kategoriye tam olarak uymuyor. Araştırmacılar, ALMA ile yapılacak daha ayrıntılı gözlemlerin ve James Webb Uzay Teleskobu’nun olası kızılötesi verilerinin bu gizemi çözebileceğini umuyor. Shablovinskaia, “Punctum bize milimetre dalga boyunda hala keşfedilecek çok şey olduğunu gösteriyor” dedi. Keşife ilişkin bilimsel makale, Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlanmak üzere kabul edildi.