ABD KONGRESİ’NİN YENİ SAVUNMA BÜTÇESİ AÇIKLANDI

ABD Kongresi, 2024 yılı için 901 milyar dolarlık rekor seviyede ulusal güvenlik harcaması yetkisi sağlayan yıllık savunma bütçesi taslağını duyurdu. Başkan Donald Trump’ın taleplerinin çok üzerinde bir kaynak ayrılarak hazırlanan metin, Ukrayna’ya 400 milyon dolarlık askeri yardım sunulmasını da kapsıyor. Yaklaşık 3 bin sayfadan oluşan kapsamlı tasarı, askeri personelin maaşlarına yüzde 4 oranında artış öngörüyor. Ancak, Cumhuriyetçi ve Demokrat bazı temsilcilerin nihai metne dahil etmek istediği konut stoğunun artırılmasına yönelik girişim metinde yer almıyor.

BÜTÇE, TRUMP’IN TALEPLERİNİ AŞIYOR

Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, yasaların Trump’ın politikalarını ilerlettiğini belirterek, “Pentagon’daki ‘woke’ ideolojisine son vererek, sınırı güvence altına alarak, savunma sanayiini canlandırarak ve savaşçı ruhunu geri getirerek” hedefe ulaştıklarını açıkladı. Söz konusu metin, Başkan Trump’ın Cumhuriyetçi Parti içindeki arkadaşları tarafından onaylanan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) versiyonları arasında bir uzlaşma sağlıyor.

Donald Trump, Mayıs ayında Kongre’den, 2026 mali yılı için 892,6 milyar dolarlık bir ulusal savunma bütçesi talep etmişti. Bu talep, Savunma Bakanlığı’nın yanı sıra güvenlik alanında diğer kurum ve programların finansmanını da içeriyordu. Temsilciler Meclisi’nin önerisi harcamaları bu seviyede belirlerken, Senato 925 milyar dolarlık bir yetkilendirme gerçekleştirdi; ancak nihai uzlaşma 901 milyar dolarda gerçekleştirildi. NDAA, Pentagon programlarına yetki tanırken, bu programların finansmanını sağlamıyor. Kongre’nin Eylül 2026’da sona erecek mali yıl için ayrı bir harcama tasarısını onaylaması gerekecek.

Tasarı, askeri teçhizat alımları ve rakip ülkelerle rekabeti artırmaya yönelik tipik düzenlemelerin yanı sıra, bu yılki metinde Trump tarafından eleştirilen çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) girişimlerine dair kesintilere odaklanıyor. Ayrıca düzensiz göçmenler ve uyuşturucuyla mücadele amacıyla ABD’nin güneybatı sınırına asker konuşlandırılması da tasarıda yer alıyor. Johnson, “Bu mevzuat, askeri güçlerimizin dünyanın en güçlü gücü olarak kalmasını sağlamayı hedefliyor” diyerek, ekledi: “Ordudaki Biden dönemi wokeizmini kökünden kazıyoruz, liyakata dayalı terfileri geri getiriyoruz ve partizan firmalarla sözleşmeleri yasaklıyoruz.”

YATIRIMLARA YENİ KISITLAMALAR GETİRİLİYOR

Tasarı, Trump’ın güney sınırında fiziksel engeller inşa edilmesi ve daha fazla asker konuşlandırılması gibi en az 15 başkanlık kararnamesini yasalaştırıyor. Trump, bu politikaları başkanlık kararnameleriyle yürürlüğe koyma yetkisine sahip olsa da, Kongre’nin tasarıyı geçirmesi gerekiyor. Ayrıca, ABD’nin Çin yatırımları üzerinde kısıtlamalar getiren ifadeleri de metinde yer alıyor. Kongre, ABD şirketlerinin Çinli şirketlere yapılan yatırımlara yönelik kısıtlamalar üzerinde yıllardır çalışıyordu.

Johnson konuyla ilgili, “Başkan Trump, Komünist Çin’in desteklediği yatırımların sona ermesi gerektiğini açıkça ifade etti” ifadelerini kullandı. Tasarı, belli başlı Çinli kuruluşlara yaptırım uygulanmasını sağlarken, ABD şirketlerinin Çin’e yapacağı yatırımları bildirme zorunluluğu getiriyor.

KONGRE’YE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ GELİYOR

Tasarıda ayrıca, parti içindeki ihtilaflar nedeniyle geçen hafta üzerinde uzlaşılan tartışmalı bir madde de bulunuyor. Bu madde uyarınca, FBI, federal adaylar hakkında bir soruşturma başlatması durumunda Kongre’yi bilgilendirmek zorunda kalacak. Başlangıçta maddenin engellenmesi düşünülmüştü, ancak Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi yönetiminden bir temsilcinin maddenin tasarıdan çıkarılmasına yönelik eleştirisi sonrasında gerilim artmıştı.

IRAK SAVAŞ YETKİLERİ KALDIRILIYOR

Tasarıda dikkate değer bir başka detay ise, 1991 ve 2002 yıllarında Irak’ta askeri güç kullanımına izin veren iki ayrı kararın iptal edilmesidir. Bu adım, Saddam Hüseyin’in Kuveyt’ten çıkarılmasına izin veren yetki ve 2003 Irak işgaline dair yetkileri kaldırıyor. İki partiden de siyasiler, bu yetkilere artık ihtiyaç duyulmadığı görüşünü ileri sürerek bu kararları geri almak için çaba sarf ediyordu.

Nihai taslak, Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi üyeleri tarafından yapılan görüşmeler sonucu oluşturuldu.

DEMOKRATLARIN İTİRAZLARI SÜRÜYOR

NDAA, Kongre’nin her yıl geçirdiği büyük yasa tasarılarından biri olarak görülüyor. Tasarının geçiş süreci genellikle Cumhuriyetçi ve Demokrat siyasiler arasında kapalı kapılar ardında yürütülen müzakerelerle şekillenir. Ancak bu yılki süreçte partiler üstü niteliğin daha az belirgin olduğu gözlemleniyor. Bazı Demokratlar, Trump’ın orduyu ABD şehirlerinde kullanma potansiyeli üzerinden tasarıyı engellemeyi gündeme getirmiş bulunuyor.

Nihai metinden çıkarılan en tartışmalı maddelerden biri ise yardımcı üreme teknolojileri için sağlık sigortası kapsamının genişlemesini öngören maddedir. Temsilciler Meclisi Başkanlığı, Johnson’ın bu konuda yeterli yaşam yanlısı korumaların mevcut olduğu durumlarda destek vereceğini ifade ettiğini öne sürdü. Temsilciler Meclisi, söz konusu tasarıyı oylamak için bir sonraki aşamaya geçecek.