NİJERYA’DA ENGELLİ BİREYLERİN SPOR KATILIMI
Nijerya’nın kuzey bölgesindeki Kano eyaletinde, bedensel engelli bireyler paten futbolu ile fiziksel ve sosyal yaşama katılıyor. Geleneksel futbol anlayışından farklı olan bu spor, engelli bireyler için hem rehabilitasyon hem de toplumsal etkileşim aracı olarak öne çıkıyor. “Paten futbolu” diye adlandırılan yerel oyun, ahşap kaykay benzeri tahtalarla oynanıyor ve özellikle alt ekstremite engeli yaşayan bireylerin fiziksel aktivitelere katılımını sağlıyor. Nijerya’da yaklaşık 25 milyon kişi farklı engellilik türleriyle yaşıyor. Ülkede sosyal katılım projelerinin sınırlı kalmasıyla birlikte, Kano’daki bu özel takım, toplumun engellilik algısının dönüşümüne katkıda bulunuyor.
Takımın kurucusu ve teknik direktörü İbrahim Musa, bu girişimin temellerini 1991 yılında attığını belirtiyor. Hentbol sporcusu olan Musa, yurt dışındaki seyahatlerinde engelli bireylerin sporla aktif biçimde katıldığını gözlemlediğini, Nijerya’da ise birçok engellinin sosyal dışlanma nedeniyle dilencilik yapmak zorunda kaldığını ifade ediyor. “Diğer ülkelerde engelliler bir şeyler yapabiliyorken, bizimkiler genelde dilenmek zorunda kalıyordu. Ben de bir fark yaratmak istedim ve bu takımı kurdum.” diyen Musa, kurduğu takımın bugüne kadar oynadığı yüzlerce maçta yalnızca iki kez mağlup olduğuna dikkat çekiyor. Ancak, takımın en büyük sorununu, oyunun temel ekipmanları olan ahşap kaykayların yetersizliği oluşturuyor. Musa, bu eksiklik yüzünden bazı oyuncuların antrenmanlara katılamadığını ve hatta sporu bırakmak zorunda kaldığını aktarıyor. Yeterli sponsorluk ve destek sağlanırsa, takımın All Africa Games ve Paralimpik Oyunlar gibi uluslararası organizasyonlara katılabileceğini belirtiyor.
Takımın oyuncularından Aliyu Yamin Ali, 2010 yılında oyunu ilk kez izleyici olarak takip ettiğini ve kısa süre sonra bu spora dahil olduğunu dile getiriyor. Geçmişte sokakta dilencilik yaptığını söyleyen Ali, “Şimdi ise bu takımda oynamak kariyerim haline geldi. Bu işten para kazanıyorum ve aileme destek oluyorum.” ifadelerinde bulunuyor. Bu takımın sadece kendisi için değil, birçok oyuncu için de önemli bir dönüm noktası oluşturduğunu kaydeden Ali, birçok arkadaşının bu sayede iş bulduğunu ve sokak yaşamından uzaklaştığını vurguluyor. En büyük hayali, Nijerya’yı uluslararası paralimpik futbol turnuvalarında temsil etmek olduğunu dile getirirken, “Başka ülkeler yapabiliyorsa biz de yapabiliriz. Bu şekilde dünya da bizi tanımış olur.” şeklinde konuşuyor.
Takımın forvet oyuncularından İbrahim Hashim, doğuştan bedensel engelli olduğunu, çocukluk yıllarında arkadaşlarını futbol oynarken izleyerek büyüdüğünü belirtiyor. 2013 yılından bu yana takımda yer aldığını söyleyen Hashim, Gana ve Fildişi Sahili’nde düzenlenen karşılaşmalarda milli formayla mücadele ederek hayalini gerçekleştirdiğini aktarıyor. Karşılaştıkları en büyük zorluklardan birinin sistematik destek eksikliği olduğunu söyleyen Hashim, “Bizi gören herkes yardıma ihtiyacımız olduğunu fark ediyor ama ne yazık ki hükümetin bütçesinde bize yer yok gibi. En büyük dileğimiz, devletin ve sponsorların bize yatırım yapması.” diyerek destek taleplerini iletiyor.
Paten futbolu, Afrika’da yaygın olmasa da Kano’daki bu takım, engellilik algısını değiştiren önemli bir sosyal girişim haline geldi. Oyuncuların çoğu bir dönem sokaklarda yaşam mücadelesi verirken, şimdi hem kendi ülkelerinde hem de uluslararası alanda umut taşıyan temsilciler haline geldi. Oyunun sembolü olan basit bir tahta kaykay, onlar için sadece bir spor ekipmanı değil, aynı zamanda geçim kaynakları ve onurun, hayalin ve geleceğe dair inancın simgesi olarak değerlendiriliyor. Nijerya sınırlarını aşan bu takım, Gana, Togo, Benin ve Fildişi Sahili gibi ülkelerde mücadele ederken, hem sahada hem de sosyal hayatta başarı elde ediyor.