KAYTAN DOKUMACILIĞI TARİHİ VE GELENEĞİ

Tarihi M.Ö. 4000 yıllarına kadar uzanan Kaytan dokumacılığı, unutulmaya yüz tutmuş el sanatları arasında yer alıyor. Ancak günümüzde yapılan kurslar, bu önemli geleneğin yaşatılması için çaba gösteriyor. Kaytan (Çarpana) dokuma tekniği, Anadolu’da köklü bir gelenek olarak sürdürülüyor. Turistlerin yoğun olduğu bölgelerde Çarpana dokumalarının ilgi gördüğü biliniyor; fakat üretimlerin eski dokumalarla benzerliği, ilginin azalmasına neden olabiliyor.

KAYTAN DOKUMANIN KULLANIM ALANLARI

Kaytan dokuması, sepet, çuval, heybe gibi çeşitli eşyaların yanı sıra hayvan koşum takımlarında, kadın giysilerinin baş süslemelerinde, çocuk kundağı ve beşiklerde, erkek giysilerinde ise barutluk, fişek çantası ve kılıç askısı gibi ürünlerde karşımıza çıkıyor. Günümüzde ev ve giyim aksesuarlarında da kullanım alanı buluyor. Trabzon’daki Ortahisar Halk Eğitim Merkezi’nin Alacahan bünyesinde düzenlenen ‘Kaytan’ dokuma kursları, gençlerden büyük ilgi görüyor.

Ortahisar Halk Eğitim Merkezi’nin Kaytan dokuma usta öğreticisi Aslı Kurnaz, Kaytan dokumanın köklü tarihine dikkat çekerek, “Kaytan dokuma çok eski yıllara dayanıyor. Tarihi M.Ö. 4000 yıllarına kadar gidiyor. Günümüzde Trabzon’un Şalpazarı, Tonya ve Düzköy’de kaytan dokuma halen devam etmekte. Kaytan, Türkiye’nin birçok yerinde dokunuyor ama yöntemlerimiz farklı olup çıkan sonuç aynıdır, ikisi de iptir” şeklinde açıklama yapıyor. Kurnaz, geleneksel yöntemin yanı sıra modern tezgahlarda dokuma yapıldığını ifade ediyor. Kurslara olan talebin arttığını belirten Kurnaz, “Aralarında 18 yaşında olan kursiyerler bile var,” diyor.

Kursiyerlerden 18 yaşındaki Ceren Emir, kaytan öğrenmenin eğlenceli olduğunu belirterek, “Yaz mevsiminden beri kursa geliyorum. Benim için eğlenceli, güzel” şeklinde düşüncelerini paylaşıyor. Yıldız Erten ise, “Emekli memurum, kursa yeni başladım. Kaytan öğrenerek kendimi rahatlatıyorum” diyerek kursun kendisi için ne denli faydalı olduğunu vurguluyor.