İNGİLTERE’DE KARA DELİK BOMBA DENEMESİ

İngiltere’deki Southampton Üniversitesi’nden fizikçiler, laboratuvar ortamında ilk kara delik bombasını inşa ettiklerini duyurdu. Uzunca bir süre teorik olarak varlığı bilinen “kara delik bombası” kavramı, dönen bir kara deliğin enerjisinin, çevresine yerleştirilmiş “ayna” işlevini gören yansıtıcı bir sistem sayesinde artırılarak depolanması ve nihayetinde bir patlamaya yol açması fikrine dayanıyor. Yeni yapılan araştırmada bilim insanları, uzaydaki gerçek bir kara delikle bu çalışmayı gerçekleştirmeleri mümkün olmayacağı için, laboratuvar ortamında bir kara delik modeli üzerinde güvenli bir şekilde yapmayı başardı. Ancak araştırmacılar, sürecin arkasındaki fiziksel prensiplerin tamamen aynı olduğunu belirtirken, bu konunun önemine dikkat çekiyor.

ENERJİ ÇIKARMA FİKRİ TARİHE DAYANIYOR

Bir kara delikten enerji çıkarma fikri, ilk kez 1969 yılında fizikçi Roger Penrose tarafından ortaya konmuştu. Penrose, dönen bir kara deliğin çok yakınından geçen bir parçacığın, ünlü bilim insanı Albert Einstein’ın oluşturduğu Genel Görelilik prensibi sayesinde enerji kazanabileceğini keşfetmişti. Bu etki, kara deliğin çevresindeki uzay-zamanı sürükleyip hızlandırarak meydana geliyordu. İki yıl sonrası, başka bir fizikçi olan Yakov Zeldovich, benzer bir olayın diğer senaryolarda da yaşanabileceğini fark etti. Hızla dönen bir metal silindirin etrafında hareket eden ışıkta da bu olgunun gözlemlenebildiğini belirtti.

SÜPERRADYANS ETKİSİ VE DENEYSEL BULUŞLAR

Zeldovich, “süperradyans” adı verilen bu etkinin, silindirin döngüsel frekansının ışığın frekansı ile eşleştiği sürece mi ortaya çıkabileceğini hesapladı. Fakat bu hız oldukça yüksek bir değere sahipti. Zeldovich, dönen silindiri silindirik bir aynayla çevreleyerek, enerjinin yansıtılabileceğini ve bir pozitif geri besleme döngüsü oluşturarak enerjinin dışarı atılması ya da bir patlamaya neden olabileceğini öne sürdü. Bu fikir, kara deliklere uygulandığında, bir kara delik bombası üretimine olanak tanıyabilir.

KÜÇÜK MODEL İLE GERÇEKLEŞEN BAŞARI

Southampton Üniversitesi’nden Hendrik Ulbricht ve ekibi, söz konusu deney ile teoriyi pratiğe döktü. Ulbricht, ekibiyle birlikte dönen bir alüminyum silindir kullanarak Zeldovich’in geri besleme döngüsünü sergilemenin bir yolunu buldu. New Scientist’e verdiği bilgiye göre, ilk prototipi 2020 yılında inşa ettiklerini ifade etti. Son çalışmada oluşturulan yeni düzenek, elektrik motoru tarafından döndürülen alüminyum silindiri ve onu çevreleyen metal bobinlerden oluşuyor. Bobinler, silindirin çevresinde benzer hızda dönen bir manyetik alan meydana getiriyor.

DENEYİN YENİ FINDIKLARI

Portekiz’deki Lizbon Üniversitesi’nden Vitor Cardoso, New Scientist’e yaptığı açıklamada, “Düşük frekanslı bir elektromanyetik dalgayı dönen bir silindire yönlendiriyorsunuz ve geri dönen şeyin daha fazla olduğunu gözlemliyorsunuz. Bu gerçekten hayret verici bir durum” dedi. Söz konusu deney, gerçek kara deliklerin etrafındaki parçacıklara nasıl enerji verdiğini anlamaya yardımcı olabilir.