GELİŞEN 8 ÜLKE TEŞKİLATI’NIN STRATEJİK ROLÜ

Türkiye’nin 1997’de temellerini attığı Gelişen 8 Ülke (D8) Teşkilatı, Ankara’nın liderliğinde bölgesel işbirliğini küresel scale dönüştürüyor. İlkeleri ve kapsadığı coğrafi alanla küresel bir oluşum halini alan D8 Teşkilatı, milyarlarca dolarlık ticaret hacmiyle yükselen bir ekonomik blok oluştuyor.

ÜYE ÜLKELERİN GÖRÜNÜMÜ

Türkiye’nin yanı sıra Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya, Pakistan ve geçen yıl Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen 11. Zirve Toplantısı’nda üye olarak kabul edilen Azerbaycan’ın yer aldığı teşkilatın 9 üyesi var. Tarihsel ve kültürel bağlara sahip bu ülkeler, aralarındaki ekonomik işbirliğini artırmayı amaçlıyor ve ticaretten sanayiye, teknolojiden ulaştırmaya kadar birçok alanda yeni fırsatlar oluşturuyor.

5 YILDAKİ TİCARET VERİLERİ

D8 Teşkilatı üyesi ülkelerle olan ticaret, işbirliği anlaşmaları ve ortak projelerle hız kazandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020-2024 dönemi için Türkiye, bu ülkelere toplam 60,7 milyar dolarlık ihracat yaptı ve aynı dönemde 65,9 milyar dolarlık mal aldı. Böylece Türkiye’nin üye ülkelerle arasındaki 5 yıllık toplam ticaret hacmi 126,6 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu süreçte Türkiye, en fazla ihracatını Mısır’a gerçekleştirdi ve bu dönemde 19,7 milyar dolarlık ihracat karşılığında 14,5 milyar dolarlık ithalat yaptı.

DIŞ TİCARET FAZLALARI VE İTHALAT VERİLERİ

Türkiye bu dönemde Mısır, İran, Azerbaycan, Pakistan ve Nijerya ile yapılan ticarette dış ticaret fazlası sağlamış durumda. Mısır ile ticarette bu fazla 5,2 milyar dolar, İran ile ticarette 2,5 milyar dolar, Azerbaycan ile ticarette 7,6 milyar dolar, Pakistan ile ticarette 1,8 milyar dolar ve Nijerya ile ticarette yaklaşık 3 milyar dolar olarak hesaplandı. Ocak-nisan 2023 döneminde Türkiye, D8 Teşkilatı üyesi ülkelere toplam 4,1 milyar dolarlık ihracat yaparken, bu ülkelerden 5,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Böylece söz konusu dönemde toplam ticaret hacmi 9,5 milyar dolara ulaştı.

SAVUNMA SANAYİSİ İŞ BİRLİKLERİ

Türkiye’nin D8 ülkeleriyle savunma sanayisi, tarım, enerji gibi birçok alanda ortak çalışmaları devam ediyor. Son olarak Türkiye ile Endonezya arasında yapılan anlaşma ile, Türk Havacılık Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen milli muharip uçak KAAN’ın, yurtiçinde 48 adet üretilip ihraç edilmesi kolaylaşacak. Ayrıca Türkiye ile Endonezya, afet ve acil durum yönetimi alanında da bir mutabakat zaptı imzaladı.

MISIR’DA İNSANSIZ ARAÇ URETİMİ

Mısır ile imzalanan 17 mutabakat zaptıyla işbirlikleri artıyor. Bu bağlamda, demir yolu ve tarım sektörlerindeki işbirliğinin yanı sıra sağlık ve enerji alanındaki ortak çalışmaları geliştirmeye odaklandı. Ayrıca HAVELSAN ile Mısır’daki Arap Endüstri Organizasyonu’na bağlı Kadir Fabrikası arasında, Türk tarafının teknik ve lisans desteği vererek insansız kara araçları üretimi planlanıyor.

ENERJİ ALANINDAKİ ANLAŞMALAR

Türkiye ile İran arasında enerji alanındaki iş birlikleri öne çıkıyor. Bu yıl başında Türkmenistan doğal gazını İran üzerinden swap yöntemiyle Türkiye’ye taşıyan yeni bir anlaşma devreye girdi. Bu gelişmenin Türkiye’nin enerji arz güvenliğini artırması ve enerji ticaretindeki rollünü pekiştireceği değerlendiriliyor. Türkiye ile Azerbaycan arasında geçen yıl imzalanan anlaşmalarsa özellikle vergilendirme, veterinerlik ve yükseköğretim alanlarını kapsıyor.

DİĞER İŞ BİRLİKLERİ

Yine bu yıl Türkiye ile Azerbaycan arasında doğal gaz alanına ilişkin işbirliği anlaşmasının onaylandığı bilgisi veriliyor. Bu anlaşma, Azerbaycan’dan ve diğer ülkelerden gelen doğal gazın alımı, satımı, teslimi, takası ve transitine yönelik işbirliklerini artırmayı hedefliyor. Malezya, Nijerya ve Pakistan gibi ülkelerdeki inşaat sektörlerine de malzeme ve teknoloji desteği sağlanıyor.

Bu bilgiler ışığında, D8 Teşkilatı’nın mevcut durumu ve gelecekteki potansiyeli, Türkiye’nin uluslararası ticaretindeki rolünü artırmak ve bölgesel etkisini güçlendirmek açısından önemli bir yer tutuyor.