SON YILLARDA KIRMIZI ET FİYATLARINDAKİ ARTIŞ

Son yıllarda yüksek enflasyon ile birlikte Türkiye’de kırmızı et fiyatları hızla yükseliyor. Bu durum, daha ulaşılabilir olan tavuk ve balığın sofraların başlıca protein kaynağı haline gelmesine neden oluyor. TÜİK’in madde fiyat endeksi verilerine göre, 2021 sonrası kuzu eti fiyatları %660,6, dana etinin ise %616,7 oranında bir artış göstermiş. Ancak tavuk etindeki fiyat artışı %241,9’da ve balıktaki artış %359 olarak kalmış. Bu fark, tüketici tercihlerine doğrudan yansımış.

TÜFE VE FİYAT DEĞİŞİMİ

Ekonomim’den İbrahim Ekinci’nin aktardığına göre, enflasyonun önemli bir dönüm noktası olarak görülen Aralık 2021’de TÜFE aylık bazda %13,58 artışla %36,08 seviyesine ulaşmıştı. Bu tarihten itibaren, özellikle kuzu ve dana eti gibi kırmızı et türleri ile şarküteri ürünlerinin fiyatları, tavuk ve balığa kıyasla daha fazla artmış. Kuzu ve dana eti fiyatları, tavuk etinin iki katından fazla, balığın ise neredeyse iki katı kadar artış göstermiş. Aralık 2021’de TÜFE 686,95 seviyesindeyken, Haziran 2025’te 3.132,17 puana ulaşmış. Tavuk eti endeksi bu süreçte 968,13’ten 3.310,35’e çıkarak %241,9’luk bir artış yaşamış. Yani tavuk etindeki artış, genel enflasyonun yaklaşık 114 puan gerisinde kalmış. Balık fiyat endeksi ise TÜFE’nin sadece 3,5 puan üzerinde artış göstererek enflasyon ile paralel bir seyir izlemiş.

KIRMIZI ET TÜKETİMİNDEKİ DÜŞÜŞ

Kırmızı et fiyatlarındaki sert artışlar, tüketim alışkanlıklarını da etkilemiş. TÜİK verilerine göre, kişi başına düşen kırmızı et tüketimi 2021’de 22,89 kg iken, 2024’te 16,6 kg’a gerilemiş. Aynı dönemde tavuk ve balık tüketiminde ise artış gözlemlenmiş. Beyaz et sektörünün verilerine göre, Türkiye’de kişi başına tavuk tüketimi 2005’de 13,59 kg iken, 2010’da 18,45 kg’a yükselmiş. 2021’de bu miktar 21,19 kg olurken, 2024 itibarıyla 24,6 kg’a çıkarak %16,1’lik bir artış göstermiş. Balık tüketimi ise daha belirgin bir artış yaşayarak; 2021’de 6,5 kg olan kişi başına balık tüketimi, 2023’te 7,2 kg’a, 2024 tahminlerine göre ise yaklaşık 9 kg’a ulaşmış. Bu da %38’lik bir artış anlamına geliyor.

KIRMIZI ET ÜRETİMİNDEKİ DÜŞÜŞ

Kırmızı et arzında ciddi bir düşüş meydana geldi. TÜİK’in 2024 yılı verilerine göre toplam kırmızı et üretimi %11,7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 tona gerilemiş. Bu üretimin 1 milyon 483 bin tonu sığır etinden, 509 bin tonu koyun etinden, 99 bin 500 tonu keçi etinden ve yaklaşık 14 bin tonu manda etinden oluşuyor.