ÇAYÖNÜ TEPE’SİNDEKİ KAZILARDA YENİ BULGULAR

Diyarbakır’ın Ergani ilçesindeki Çayönü Tepesi, dünya uygarlık tarihinin en önemli yerlerinden biri olarak kabul ediliyor ve burada yürütülen arkeolojik kazılar 1964 yılından beri devam ediyor. Bu yıl, göçebelikten yerleşik hayata geçiş ve avcılıktan tarıma geçiş dönemlerine dair önemli bulgular elde edildi.

YENİ MEZARLAR GÜN YÜZÜNE ÇIKTI

Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun’un liderliğindeki kazı ekibi, bu yıl 5’i 5 bin, 1’i ise 11 bin yıl öncesine ait 6 mezar gün yüzüne çıkardı. Sarıaltun, mayıs ayında başlayan kazı sezonunda çok sayıda buluntuya ulaştıklarını aktarırken, “Bu yıl ilk Tunç Çağı’na ait mezarlar bulduk. Çayönü halkının Neolitik dönemden Tunç Çağı’nın başlarına kadar burayı yaşam alanı olarak kullandığını gösteren çok sayıda veri elde ettik” şeklinde açıklama yaptı.

MEZAR HEDİYELERİ VE RİTÜELLERİN ANLAMI

Sarıaltun, bulunan mezarlardan ikisinin basit gömü olduğunu belirtirken, “Bunlarda mezar hediyesi yoktu. Bir küp mezar yüzeye yakın olduğu için tahrip olmuştu. Ancak sandık tipi mezarlarda yoğun buluntular var. Bireylerin yanına kap-kacaklar hediye olarak bırakılmış. Ayrıca sadece hediye gömülen çukurlar da tespit ettik” dedi.

11 BİN YIL ÖNCESİNE AİT BULUNTULARIN ÖNEMİ

Bu yılki kazılarda dikkat çeken en önemli bulgunun Neolitik döneme ait 11 bin yıllık bir mezar olduğunu vurgulayan Sarıaltun, “Bu buluntular sayesinde topluluğun nasıl yaşadığını, neyle beslendiğini ve hangi hastalıklarla mücadele ettiğini daha iyi anlayabileceğiz” diye belirtti.

ANTROPOLOJİK ANALİZLERİN SONUÇLARI

Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Ömür Dilek Erdal, kazılara destek verdiklerini aktararak, 6 mezarın gün ışığına çıktığını, bunlardan birinin Neolitik diğerlerinin ise Erken Tunç Çağı mezarları olduğunu ifade etti. Erken Tunç Çağı döneminde mezarların taş sanduka şeklinde yapıldığını ve bireylerin yan yatırılarak gömüldüğünü, yanlarına hediyeler bırakıldığını belirtti.

ÇAYÖNÜ’NÜN KÜLTÜREL ÖNEMİ

Erdal, bölgedeki şu ana kadar 600’ün üzerinde iskelet bulunduğunu kaydederek DNA ve antropolojik analizlerin devam ettiğini söyledi. İlk sonuçların, Neolitik dönem insanlarının Mezopotamya, İran, Irak ve Kafkasya ile temas halinde olduğunu ve burada heterojen bir kültür geliştirdiklerini gösterdiğini belirtti: “Bu insanlar tarımcıydı, ağır işler yapıyorlardı ve kültürlerini Tunç Çağı’na taşıyarak Anadolu’ya aktardılar. Çayönü, bu yönüyle çok önemli bir merkez.”