DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN RAPORU

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) son yayımladığı rapor, elektronik sigara kullanımının çocuklar ve gençler arasında endişe verici bir hızla yayıldığını ortaya koyuyor. Rapora göre, DSÖ’nün etkin olduğu tüm bölgelerde 13-15 yaş arası çocuklar, yetişkinlerden daha fazla e-sigara kullanıyor. Türkiye’de ise durum daha da vahim. Yasak olmasına rağmen, e-sigaralar cep telefonu haritalar uygulamaları aracılığıyla çocuklara satılıyor. Uzmanlar, özellikle sosyal medya üzerinden influencer’ların gençleri bu zararlı alışkanlığa yönlendirdiğini vurguluyor.

HIZLA YAYILAN KULLANIM ORANI

DSÖ’nün raporunda, elektronik sigaraların serbest bırakıldığı ülkelerde gençler arasında kullanım oranlarının hızla arttığı belirtiliyor. 13-15 yaş grubundaki çocukların, yetişkinlere kıyasla daha fazla e-sigara tükettiği ifade ediliyor. Uzmanlar, bu ürünlerin renkli tasarımlarının, aromalı likitlerinin ve sosyal medyada yapılan yaygın reklamların gençleri cezbettiğini belirtiyor. Ayrıca, e-sigaraların akciğer hastalıklarından kansere kadar ciddi sağlık riskleri taşıdığı da raporda dikkat çeken bir başka husus.

TÜRKİYE’DE SKANDAL SATIŞ YÖNTEMLERİ

Türk Toraks Derneği’nin 28. Yıllık Kongresi’nde yapılan bir araştırma, Türkiye’de e-sigara endüstrisinin çocuklara yönelik sinsi pazarlama yöntemlerini ortaya koyuyor. Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Elif Dağlı, e-sigaraların yasal olmamasına rağmen akıl almaz yollarla satıldığını açıklıyor. Araştırmaya göre, 121 işletme haritalar üzerinden e-sigara satışı yaparken, bunların 55’i 24 saat hizmet sunuyor, 36’sı ise arabaya teslimat yapıyor.

SAĞLIĞA ZARAR VE YASAL İHLALLER

Prof. Dr. Dağlı, “E-sigaralar, çocuklarda zatürreye yol açabiliyor, hücre DNA’sına zarar veriyor ve kanser yapıcı maddeler içeriyor. Bu ürünlerin müşterileri ise büyük oranda çocuklar” diyerek tehlikenin boyutlarını vurguladı. Araştırma ayrıca, Türkiye’de e-sigara satış sitelerinin sayısının 2017’deki 76’dan 217’ye yükseldiğini ve 21 bin satış noktasında özellikle “puff bar” olarak adlandırılan yüksek nikotinli ürünlerin bulunduğunu gösteriyor. Satış noktalarındaki ürünlerin çocukların göz hizasında sergilendiği ve bu durumun yasalarla çeliştiği dikkat çekiyor.

İNFLUENCER’LARIN GENÇLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Saniye Girit, sosyal medyanın e-sigara kullanımını artırdığına dikkat çekti. 500 çocukla gerçekleştirilen bir araştırma, çocukların %67’sinin evlerinde en az bir aile bireyinin sigara kullandığını, %20’sinin ise bir dönem paket sigara tükettiğini ortaya çıkardı. E-sigaraya yönelmelerinin başlıca sebeplerinin arasında aromaların cazibesi, arkadaş çevresi ve sosyal medya influencer’ları bulunuyor. Prof. Dr. Girit, “Çocukların %80’i e-sigaranın zararları hakkında bilgi sahibi değil. Sosyal medyada e-sigaranın daha az zararlı olduğu ya da sigarayı bırakmaya yardımcı olduğu gibi yanlış bilgiler dolaşıyor” diyerek yanlış bilgilendirmelerin çocuklar üzerindeki etkisine dikkat çekti.

Bu durum, gençlerin sosyal medya vasıtasıyla gördükleri reklamlarla e-sigaraya özendirildiğini ve kullanım yaşının giderek düştüğünü gösteriyor. Uzmanlar, e-sigara satışına yönelik denetimlerin artırılmasını ve sosyal medya reklamlarının engellenmesini talep ediyor. Türkiye’de yasal olmayan bu ürünlerin, özellikle çocuklara yönelik pazarlama yöntemleriyle satılması, sağlık ve hukuk açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Bu bağlamda, DSÖ ve Türk Toraks Derneği, hükümetleri ve teknoloji şirketlerini bu konuda daha fazla sorumluluk almaya davet ediyor.