ENFLASYONUN ET FİYATLARINA ETKİSİ

Yüksek enflasyon dönemlerinde Türkiye’de kırmızı et fiyatları hızla yükseliyor. Daha ulaşılabilir kalan tavuk ve balık ise sofraların başlıca protein kaynağı haline geliyor. TÜİK’in madde fiyat endeksi verileri, 2021 sonrasında kuzu eti fiyatlarının %660,6 ve dana etinin %616,7 oranında arttığını gözler önüne seriyor. Bu süreçte tavuk etindeki fiyat artışı %241,9 seviyesinde kalırken, balık fiyatındaki artış %359’a ulaştı. Tüketici tercihleri de bu farklılıklara doğrudan yansıyor; kırmızı et tüketimi tavuk ve balığa kayıyor.

TÜFE VE ENFLASYONUN ROLÜ

Ekonomim’den İbrahim Ekinci’nin haberine göre, enflasyonun patlama noktası olarak görülen Aralık 2021’de TÜFE, aylık bazda %13,58 artış göstererek %36,08’e çıkmıştı. O tarihten sonra, özellikle kuzu ve dana etleri ile şarküteri ürünleri diğer protein kaynaklarına göre çok daha sert bir fiyat artışı yaşadı. Kuzu ve dana eti fiyatları, tavuk etinin iki katından fazla artarken, balığın ise neredeyse iki katı oranında yükseldi. TÜFE, 2003=100 bazlı endekse göre Aralık 2021’de 686,95 seviyesindeyken, Haziran 2025’te 3.132,17 puana erişti. Aynı dönemde tavuk eti endeksi 968,13’ten 3.310,35’e çıkarak %241,9’luk bir artış göstermiştir. Bu, tavuk etindeki artışın, genel enflasyonun yaklaşık 114 puan gerisinde kaldığını gösteriyor. Balık fiyat endeksi ise TÜFE’nin yalnızca 3,5 puan üzerinde bir artışla enflasyona paralel bir seyir izledi.

KIRMIZI ET TÜKETİMİ VE DEĞİŞİM

Kırmızı etteki fiyat artışları, tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkiledi. TÜİK verilerine göre, kişi başına kırmızı et tüketimi 2021’de 22,89 kg iken, 2024’te 16,6 kg’a düştü. Aynı zaman diliminde tavuk ve balık tüketiminde ise belirgin bir artış gözlemlendi. Beyaz et sektörünün verilerine göre, Türkiye’de kişi başına tavuk tüketimi, 2005’te 13,59 kg iken, 2010’da 18,45 kg’a çıkmıştı. 2021 yılında bu miktar 21,19 kg olurken, 2024 itibariyle 24,6 kg’a ulaşıp %16,1 oranında bir artış kaydedildi. Balık tüketiminde ise artış daha belirgin; 2021’de kişi başına 6,5 kg olan balık tüketimi, 2023’te 7,2 kg’a ve 2024 tahminlerine göre yaklaşık 9 kg’a ulaştı. Bu da yaklaşık %38’lik bir artış anlamına geliyor.

KIRMIZI ET ÜRETİMİNDE DÜŞÜŞ

Kırmızı et arzında da dikkat çekici bir gerileme yaşanıyor. TÜİK’in 2024 yılı verilerine göre toplam kırmızı et üretimi %11,7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 tona düştü. Bu üretimin 1 milyon 483 bin tonu sığır etinden, 509 bin tonu koyun etinden, 99 bin 500 tonu keçi etinden ve yaklaşık 14 bin tonu manda etinden oluşmakta.