İran Ordusunun Mayın Yüklemesi

ABD’li yetkililer, geçtiğimiz ay İran ordusunun Basra Körfezi’nde bulunan bazı gemilere deniz mayınları yerleştirdiğini belirtiyor. Bu durum, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının ardından Tahran’ın Hürmüz Boğazı’nı abluka altına alma hazırlığına dair endişeleri ciddi şekilde artırdı. Konuya dair bilgi veren ve kimliklerinin açıklanmasını istemeyen iki ABD’li yetkili, bu hazırlığın İsrail’in 13 Haziran’da İran’a gerçekleştirdiği ilk füze saldırısından sonra belirlendiğini ifade etti. Henüz boğaza yerleştirilmeyen mayınlar, İran’ın dünyadaki en yoğun ticaret yollarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı kapatma amacının ciddi olabileceğini gösteriyor. Böyle bir hareket, mevcut krizi daha da tırmandıracak ve küresel ticarete büyük bir darbe vuracak.

Enerji Fiyatlarının Etkisi

Dünya genelinde taşınan petrol ve doğal gazın yaklaşık beşte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. Boğazın kapanması durumunda enerji fiyatlarının artması kaçınılmaz görünüyor. Yaşanan gerilime rağmen, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırılar sonrasında dünya petrol fiyatları yüzde 10’dan fazla düştü. Bu düşüş, çatışmanın enerji arzında kesinti yaratmamış olmasından kaynaklandı. 22 Haziran’da ABD, İran’daki üç kritik nükleer tesise hava saldırısı düzenledikten sonra, İran parlamentosu Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasını öngören bir tasarıyı onayladı. Ancak İran’ın devlet televizyonu Press TV’ye göre, bu karar bağlayıcı bir nitelik taşımıyordu ve nihai yetki İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’ne aitti.

Mayınların Tespiti

ABD’li yetkililer, İran’ın bu hamlesinin bir blöf olma ihtimalini de göz önünde bulundurduklarını ifade etti. Yetkililere göre, İran, boğazı kapatmaya niyetinin ciddi olduğunu göstermek amacıyla mayınları yüklemiş olabilir. Ancak bu hazırlık, bunun yanı sıra lider kadronun böyle bir karar alması halinde uygulanmak üzere yapılmış bir askeri önlem de olabiliyor. Hürmüz Boğazı, Umman ile İran arasında yer alıyor ve Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve ardından Arap Denizi’ne bağlıyor. Boğazın en dar noktasında yalnızca 34 kilometre genişliğinde ve her iki yönde ticaret için kullanılabilen koridor sadece 3.2 kilometre. OPEC üyesi ülkeler, ham petrol ihracatlarının büyük kısmını bu boğaz üzerinden gerçekleştiriyor ve dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatçısı olan Katar da LNG sevkiyatını bu güzergah üzerinden yapıyor.

İran’ın Askeri Kapasitesi

İran, boğazı kapatma kararı alması durumunda ekonomik açıdan zorluklarla karşılaşabiliyor. Ancak Tahran yönetimi, gerekirse boğazı kapatma kapasitesine sahip olmak için geçmişten bu yana ciddi kaynaklarda ayırdı. ABD Savunma İstihbarat Teşkilatı’nın 2019 tarihli raporuna göre İran, 5.000’den fazla deniz mayınına sahip ve bu mayınları hızlı saldırı botları aracılığıyla çok kısa sürede konuşlandırabiliyor. Bölgede deniz ticaretinin güvenliğini sağlamakla görevli olan ABD’nin Beşinci Filosu, Bahreyn’de bulunuyor. ABD Donanması, bu amaçla Bahreyn’de dört mayın tarama gemisi bulunduruyordu. Ancak şu anda bu gemiler, anti-mayın yeteneklerine sahip Littoral Combat Ship (LCS) adı verilen daha yeni gemilerle değiştiriliyor. ABD’nin İran’a yönelik hava saldırıları öncesinde, olası bir misilleme tehdidine karşı tüm anti-mayın gemileri geçici olarak Bahreyn’den çekilmişti. Fakat İran’ın doğrudan yanıtı, yalnızca Katar’daki bir ABD askeri üssüne füze saldırısıyla sınırlı kalmıştı. Bununla birlikte, ABD’li yetkililer İran’ın ilerleyen dönemlerde daha geniş kapsamlı misilleme girişimlerinde bulunabileceğini düşünüyor.