İRAN’IN UYARISI

İran, ABD’nin İsrail’e destek vererek savaşa resmen müdahil olması durumunda, dünyanın en kritik petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulundu. İran Meclisi’nin kıdemli üyelerinden Ali Yezdihah, yarı resmi Mehr haber ajansına yaptığı açıklamada, “Eğer ABD, siyonistlerin yanında savaşa resmen ve fiilen girerse, İran’ın ABD ve Batılı ülkelere baskı uygulamak amacıyla petrol ticaretinin geçişini sekteye uğratma hakkı doğar” dedi. Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanlık Divanı üyesi Behnam Saeedi ise İran’ın düşmanlarına karşı birçok seçeneği bulunduğunu belirtti ve “Hürmüz Boğazı’nın kapatılması bu seçeneklerden biridir” ifadelerini kullandı. Bu açıklamalar, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın nükleer tesislerine yönelik askeri saldırı emri vermeye yaklaştığı yönündeki iddialar arka planda gerçekleşti.

HÜRMÜZ BOĞAZI’NIN ÖNEMİ

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve Arap Denizi’ne bağlayan dar bir su yolu olarak dikkat çekiyor. En dar noktası 33 kilometre olan bu boğazda, iki yönlü yaklaşık 3’er kilometrelik gemi geçiş koridorları bulunuyor. Dünya petrol ticaretinin yaklaşık yüzde 26’sı bu boğazdan geçiyor. Bu da Hürmüz Boğazı’nı küresel enerji piyasaları açsından kritik bir hale getiriyor. Uluslararası Enerji Ajansı, boğazdaki herhangi bir kesintinin küresel petrol piyasalarında ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor.

İRAN’IN KAPATMAYA YÖNELİK PLANI

İran uzun süredir Hürmüz Boğazı’nı kapatma yeteneğine sahip olduğunu iddia ediyor. Ancak bu, fiziksel bir kapı kapatmak şeklinde gerçekleşmiyor. İran, boğazı “fiilen” kullanılmaz hale getirme çabasında olabilir. 1980’lerdeki İran-Irak Savaşı sırasında, İran, Çin yapımı Silkworm füzeleriyle petrol tankerlerini hedef almış ve hızlı botlarla taciz operasyonları düzenlemişti. Bu saldırılar, boğazı tamamen tıkayamasa da sigorta maliyetlerini artırmış ve sevkiyatlarda gecikmelere yol açmıştı.

KAPANMA SENARYOLARI

ABD Kongresi Araştırma Servisi’nin (CRS) bir raporuna göre, İran boğazı kademeli olarak tıkamayı hedefleyen farklı senaryoları uygulama olanağına sahip. Bu senaryolar arasında, boğazın gemi geçişine kapatıldığını ilan etme, doğrudan tehdit savurma, uyarı ateşi açma, deniz mayınları döşeme ve yabancı donanma unsurlarına saldırı düzenleme yer alıyor.

OLUŞABİLECEK SONUÇLAR

Eğer İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatmaya yönelik somut bir adım atarsa, bu durum uluslararası askeri müdahaleyi tetikleyebilir. Uzman raporları, böyle bir girişimin gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğunu ancak gerçekleşirse uzun sürmeyeceğini belirtiyor. Ayrıca, İran’ın petrol yaptırımlarına karşı çıkan bazı ülkelerin desteğini kaybetme riski de söz konusu.