İSRAİL VE İRAN ARASINDA YENİ BİR BOYUT

İran ile İsrail arasında 13 Haziran 2025’te başlayan ve “Yükselen Aslan Operasyonu” olarak adlandırılan çatışma, 20 Haziran 2025’te sekizinci gününe girdi. İsrail, gece saatlerinde 60’tan fazla savaş uçağıyla İran’ın askeri sanayi tesislerine büyük çaplı bir hava harekâtı düzenlediğini açıkladı. Buna cevaben İran, Beerşaba kentini balistik füzelerle hedef aldı. İran’ın saldırılarında Nevatim Hava Üssü ve önemli bir siber güvenlik merkezine zarar verdi. İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sisteminin bu saldırılara karşı yalnızca %65 başarı oranı gösterdiği ortaya çıktı.

İRAN’IN BALİSTİK FÜZE SALDIRISI

İran’ın “Gerçek Vaat-3” operasyonu çerçevesinde başlattığı balistik füze saldırıları, Beerşaba’daki stratejik hedeflere ulaştı. Nevatim Hava Üssü, İsrail Hava Kuvvetleri için vazgeçilmez bir üssü temsil ederken, burada F-35 savaş uçaklarının konuşlandığı biliniyor. İran devlet medyası IRNA, bu saldırının “İsrail’in nükleer ve askeri hedeflerine yanıt” olduğunu bildirdi. Ayrıca, Beerşaba’daki siber güvenlik merkezinin vurulmasıyla ilgili de bilgi verildi. Bu merkezin, İsrail’in siber savunma ve istihbarat faaliyetleri açısından kritik bir rolü olduğu değerlendiriliyor. Saldırıda, Soroka Hastanesi’nin de hasar gördüğü belirtildi. İsrail acil durum servisi Magen David Adom, hastane saldırısında 32 kişinin yaralandığını açıkladı. İran, hastanenin hedef olmadığını, komuta merkezi ve istihbarat kampını vurmayı amaçladığını söyledi. Ancak İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Sharren Haskel, İran’ı “sivil hedeflere kasten saldırmakla” suçladı.

İSRAİL’İN CEVABI: HAVA HAREKÂTI

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran’ın askeri sanayi tesislerine yönelik gerçekleştirilen hava harekâtıyla ilgili bilgi verdi. IDF sözcüsü Tuğgeneral Effie Defrin, operasyonun hedefinin İran’ın balistik füze üretim kapasitelerini ve askeri altyapısını “ciddi şekilde zayıflatmak” olduğunu ifade etti. Hedefler arasında Tahran yakınlarındaki füze üretim tesisleri, Kermanşah’taki bir askeri üs ve Devrim Muhafızları’na ait bazı komuta merkezleri yer aldı. Daha önce, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere de saldırılar düzenlenmişti.

DEMİR KUBBE’DE CİDDİ BAŞARISIZLIK

İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sistemi, İran’ın son 24 saat içerisindeki balistik füze saldırılarına karşı düşük bir performans sergiledi. ABD’li bir yetkili, Demir Kubbe’nin başarı oranının sadece %65 olduğunu belirtti. Bu oran, sistemin daha önce kısa menzilli roketlere karşı %90’ın üzerinde başarı sağladığı geçmiş performansıyla kıyaslandığında dikkat çekici bir düşüşe işaret ediyor. IDF, İran’ın hipersonik Fettah-1 ve uzun menzilli Sejjil füzelerinin sistemin gücünü aştığını kabul etti. İran’ın füzeleri, Tel Aviv, Hayfa ve Petah Tikva gibi şehirlerde de hasara sebep oldu. Toplamda, İsrail 400 füze ve 1.000 drone saldırısına maruz kaldı, ancak yalnızca 35 füzenin şehir merkezlerine isabet ettiği bildirildi. Bununla birlikte, İran’ın saldırıları sonucu 24 kişi hayatını kaybetti ve 600’den fazla kişi yaralandı. İran devlet medyası, İsrail saldırısında yaralanan İran lideri Ali Hamaney’in yakın dostu Ali Şemhani’nin durumunun iyi olduğunu açıkladı. Önceki haberlerde, Şemhani’nin saldırılarda yaşamını yitirdiği öne sürülmüştü.

ŞEMHANİ VE İRAN’IN DİPLOMATİK İLIŞKİLERİ

Ali Şemhani, İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in yakın yardımcılarından biri olarak, Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden kurulmasına yönelik müzakerelerde Tahran’ı temsil etti. 2013’ten sonra, ülkenin en üst düzey ulusal güvenlik yetkilisi olarak on yıl görev yaptı ve daha önce Devrim Muhafızları ile Savunma Bakanlığı gibi önemli görevlerde bulundu. Şemhani, Washington ve Avrupa’daki dış politika çevrelerinde tanınan bir isimdi.

Şemhani, Çin’in aracılığıyla Suudi yetkililerle olan görüşmelerde İran’ı temsil etti. Bu görüşmeler, iki ülkenin geçmişteki düşmanlıklarının ardından ilişkileri yeniden başlatmayı kabul etmesiyle sonuçlandı. İsrail, 8 gün süren çatışmalarda İran’a yönelik saldırılarında toplamda 657 kişinin ölümüne ve 2.037 kişinin yaralanmasına sebep oldu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, İran’ın Arak ağır su üretim tesisindeki bazı binaların hasar gördüğünü duyurdu.

ABD VE RUSYA’NIN TEPKİLERİ

ABD Başkanı Trump, İran’ın nükleer programını geliştirmeden eski başkan Obama’yı sorumlu tutarak bir paylaşımda bulundu. Trump’ın sosyal medya hesabında yer alan bir fotoğrafta, Obama’nın para dolu bir odada diz çöküşü gösterildi. Fotoğrafın altında ise “İran’ın nükleer programından kim sorumlu biliyoruz” yazılıydı. Ayrıca, Rusya’nın açıklamalarında, “İran’da rejim değişikliği düşünülemez” ifadeleri yer aldı. Kremlin, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in öldürülmesinin “Pandora’nın kutusunu açacağını” belirtti. Rusya, ABD’nin İran’a yönelik taktik nükleer silah kullanabileceği yönündeki haberlerin spekülasyondan ibaret olduğunu, böyle bir eylemin felaket sonuçlar doğuracağına dikkat çekti.

ERKEN UYARI SİSTEMİ VE GÜVENLİK TAHLİLLERİ

Amerikan ve İsrailli yetkililer, İsrail’in Demir Kubbe hava savunma sistemi hakkında daha fazla bilgi sundu. Bir ABD’li yetkili, sistemin son 24 saat içerisinde İran’dan gönderilen füzelerin sadece %65’ini etkisiz hale getirdiğini bildirdi. Eski üst düzey İsrailli bir istihbarat yetkilisi, söz konusu oranın önceki günlerdeki yüklü sayı ile kıyaslandığında %90’da kaldığını belirtti.

İsrailli yetkililer, “İran gelişmiş füzeler kullanıyor” dedi ve “Füzeler uçmadan 10-11 dakika önceden uyarılar alıyorduk, bu süre son günlerde 6-7 dakikaya düştü” ifadesini kullandı. Ayrıca, Türkiye, İran’ın saldırılarında hedef almadığı bazı sivil alanlar için hassas bir navigasyon sistemi kullanarak etkili saldırılar gerçekleştirdiği belirtildi.

İran’ın gerçekleştirilen füze saldırısı, İsrail’in güneyindeki Beerşaba kenti ve çevresindeki birçok alanda alarm sistemlerini devreye soktu. Sosyal medya paylaşımlarında çok sayıda araç ve binaların hasar aldığı görüldü. İran, Beerşaba’daki hastaneyi hedef almadığını, saldırının sonucu hasar gördüğünü açıkladı.

Son olarak, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin Danışmanı, Arakçi’ye yönelik bir suikast girişiminin önlendiğini duyurdu. Arakçi’nin nükleer müzakereler için Cenevre’ye gideceği belirtilirken, bu süreçteki potansiyel tehditler hakkında bilgi verildi. Suikast girişiminin başarısız olduğunu vurgulayan Rençberan, İran’ın diplomatlarına yönelik tehditlerin hala varlığını sürdürdüğünü ifade etti.