ÖN RAPOR HAZIRLANDI

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral liderliğindeki Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) Grubu, “23 Nisan 2025 Orta Marmara Sırtı Depremi (Mw 6,2: 12.49 – 26 km Silivri Güneyi)” başlıklı bir ön rapor hazırladı. Rapor, Orta Marmara Sırtı’nda, Marmara Denizi’nin orta bölümünde, 13 kilometre derinlikte gerçekleşen depremin yaklaşık 13 saniye sürdüğünü belirtiyor.

ARTÇI SARSINTILARIN DURUMU

Deprem, 26 Eylül 2019’da meydana gelen 5,8 büyüklüğündeki Silivri depreminin 5 kilometre güneyinde oluştu. 25 Nisan itibarıyla bölgede 291’in üzerinde artçı sarsıntı kaydedildi. Bu sarsıntılar, 40 kilometre uzunluğunda ve 12 kilometre genişliğinde bir alanda, ana fayın kuzeyinde yoğunlaştı. Özellikle Kumburgaz Havzası ve ikincil fay hatlarında kümelenmeler oldu; bazı artçılar 30 kilometre kadar derinlikte kaydedildi.

DEPREMİN LOKASYONU VE UYUMU

Depremin yeri, en son Mayıs 1766’da sismik etkinlik gösteren Doğu Sırt Kuzey Segmenti (Kumburgaz Fayı) ile Silivri Sırt Güney Sınır Fayı arasında bulundu. Rapor, 2019’daki Silivri depremlerindeki gerilim değişimi ile 2025’teki depremin lokasyonu arasında bir uyum olduğunu vurguladı. Hesaplamalara göre, 1766’dan bu yana biriken sismik gerilimin yaklaşık yüzde 12’sinin bu deprem ile boşaldığı değerlendirildi.

ANA ŞOKUN ÖZELLİKLERİ

Ana şok, yaklaşık 20×12 kilometrelik bir alanda 30 santimetrelik yer değiştirme ile meydana geldi. Ulusal ve uluslararası gözlem kuruluşları, depremin sağ yanal doğrultulu faylanma karakteri taşıdığını bildirdi. Rapor, Marmara Bölgesi’ndeki ivme değerleri üzerine de bulgular sundu; en yüksek ivme değeri, İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde kaydedildi ve bu bulgular zemin özellikleri, topoğrafya ile jeolojik yapının etkisini gösteriyor.

KUMBURGAZ FAYI ANALİZİ

Kumburgaz Fayı’na ilişkin yapılan analizlerde, 1766’dan bu yana biriken 3,7 metrelik atımın sadece 0,3 metresinin bu deprem ile boşaldığı kaydedildi. Ana şok ve artçıların dağılımının dar bir alanla sınırlı olduğu, ancak gerilmenin Orta Marmara Çukuru’nda yoğunlaştığı tespit edildi.

DEPREM SİNERJİSİ

MATAM Müdürü Prof. Dr. Cenk Yaltırak, depremin Kumburgaz segmentinin yalnızca 20 kilometrelik kısmında gerçekleştiğini belirtirken, “Fayın yalnızca küçük bölümünde yaklaşık 30 santimetrelik bir hareket yaşandı. Fayın büyük kısmı yerinde duruyor” dedi. Geçmiş örneklere atıfta bulunarak, farklı segmentlerin arka arkaya kırılıp büyük depremler oluşturduğunu ifade etti.

TOPLUMSAL ALGI VE RİSK YÖNETİMİ

Prof. Dr. Yaltırak, depremler ile ilgili toplumda sıkça yanlış algılar oluştuğuna dikkat çekti. “Bir kova düşünün, dört gözlü. Bu kovanın içi doluysa, dört parça da bir anda boşalabilir. Eğer biz buna göre önlem almazsak, son derece büyük sonuçlar doğurabilir.” dedi. Toplumun gerçeklere değil, kendilerini rahatlatan bilgilere inandığını ifade eden Yaltırak, riski tanımlamanın ve buna hazırlıklı olmanın önemini anlattı.