Maliye Analizinde Doktorlar ‘Gönüllü’ Oldu

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI’NDAN YAPAY ZEKALI ANALİZ

Hazine ve Maliye Bakanlığı, yapay zeka destekli bir sistemle özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktoru taradı. Sistemden geçen doktorlar gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışı yaptı. Gönüllü uyuma katılmayan doktorlarla ilgili olarak inceleme süreçleri başlatılacak.

ÖZEL MUAYENEHANELERE MERCEK ALTINA ALINDI

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen analiz çalışması, serbest meslek grubundaki doktorları hedef aldı. Bu kapsamda, “Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması” yapıldı.

CÜNKÜ CEZA YERİNE GÖNÜLLÜ UYUM SEÇİLDİ

Yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak risk senaryoları oluşturuldu. Mükelleflerin risk düzeyleri bu senaryolar aracılığıyla değerlendirildi. Elde edilen sonuçlarda 3 bin 663 doktor, vergi uyumu açısından “yüksek riskli” olarak tanımlandı. Ancak bu doktorlara doğrudan cezai yaptırımlar uygulanmadı. Bunun yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum yöntemleri tercih edildi. Doktorlara vergi mevzuatı hakkında gerekli bilgilendirmeler yapıldı ve riskli gruptaki mükellefler pişmanlıkla beyanlarını güncellemeye davet edildi.

PIŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN FAYDALANDILAR

Uygulama neticesinde, risk altında değerlendirilen 3 bin 663 doktorun 1701’i pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bu beyanlarla 1,7 milyar lira matrah bildirildi. Beyan edilen tutarlar üzerinden yapılan hesaplamalara göre, mükellef başına ortalama matrah uyum öncesine göre 5 kat arttı. Aralık 2023 dönemi KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizlerde, kanuni süresi içinde beyan edilen tutar 9 milyon lira iken, aynı dönemdeki 2025 yılı düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutar 358 milyon liraya ulaştı. Bu veriler, ilk etapta yapılan beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu ve sonrasındaki düzeltmelerin yüksekliğini gösterdi. Çalışmada riskli gruba dahil edilmeyen 158 doktor için de etki analizi yapıldı. Bu doktorlar, 2025 yılında herhangi bir zorlayıcı işlem olmaksızın pişmanlıkla beyanda bulundu ve toplam 76 milyon lira matrah bildirdi. Böylece, çalışma sonucunda gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışı elde edildi. Gönüllü uyuma yanıt veren doktorlar üzerinden vergi inceleme işlemi yapılmayacak.

GÖNÜLLÜ UYUMA CEVAP VERMEYENLER İÇİN İNCELEME

Gönüllü uyuma çağrılıp katılmayan ya da açıklamaları kabul edilmeyen doktorlar için takdir ya da vergi inceleme süreçleri başlatılacak. Doktorların mali bilgilerinin yanı sıra giderlerinin vergi mevzuatına uygun olup olmadığı da incelenecek. Bu süreç içerisinde Sağlık Bakanlığından doktorların muayene ve ameliyat bilgileri istenilecek.

MODELİN YAYGINLAŞTIRILMASI HEDEFLENİYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine dikkat çekerek, “Kayıt dışılıkla mücadelenin sadece ceza ve yaptırımlarla değil, aynı zamanda mükellefleri bilgilendirerek ve yönlendirerek sürdürüleceğini” ifade etti. Şimşek, bu çalışma ile önleyici denetim modelinin bir sonucu olarak milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildiğini ve bunun vergi adaletine duyulan güvenin bir göstergesi olduğunu belirtti. Gönüllü uyumun sürdürülebilir kamu maliyesi için vazgeçilmez olduğunu vurgulayan Şimşek, “Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür ederiz. Bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışılıkla mücadelemizi sürdüreceğiz.” şeklinde konuştu.