Papa 14. Leo’nun Aile Geçmişi

Katolik Kilisesi’nin yeni lideri olarak seçilen Papa 14. Leo’nun büyük dedesi Setrak Parsehyan’ın 1915’li yıllarda Kayseri’nin Develi ilçesinden Arjantin’e göç ettiği belirtiliyor. 14. Leo’nun aile köklerinin Kayserili olduğu söylenirken, bu durum Develi halkını oldukça şaşırttı. Develi ilçesinde eski Ermeni evlerinin bulunduğu Reşadiye Mahallesi Muhtarı Yusuf Çelik, “Bizde Papa’nın Develili olduğunu sosyal medyadan öğrendik ve şaşırdık. Katolik Kilisesinin ruhani lideri 14. Leo’nun dedelerinin bu mahallede yaşadığı söyleniyor. Bizde ‘hayırlısı olsun’ diyoruz” şeklinde konuştu.

Develi ve Ermeni Geçmişi

20. yüzyılda Develi ve çevresinde yaşanan en önemli olaylardan biri, Ermeni hadisesi ve buna bağlı olarak gerçekleşen Haçin olayıdır. 1878 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Ruslar tarafından teşvik edilen Ermeni cemiyet ve komiteleri, Osmanlı Devleti’ni içten yıkmak amacıyla harekete geçtiler. Anadolu’daki merkezlerinden birinin Develi olması, burayı önemli kılmıştır. Ermeni ihtilal komiteleri, gelecekte Türklerle yapılacak çatışmalarda kullanmak üzere bomba üretiminde Develi’yi tercih ettiler. Develi Ermenilerinden Kevork Elekçıyan, birkaç yıl boyunca Amerika’ya bomba tahsiline gitmiş, 1913 yılında Everek’e dönmüştür. Kevork’un evindeki imalathanede bir bomba patlayınca, Kayseri’de arama yapıldı ve birçok bomba ile yapımında kullanılan ekipman ele geçirildi. Ancak Ermeniler, bu aramayı öngördükleri için birçok bombayı gizli bölmelere saklamayı başardılar.

Fransızlarla Ortak Hareket ve Müdafa-i Hukuk Cemiyeti

Ermeniler, Fransız işgal kuvvetleriyle birlikte hareket ediyor ve bu durum Atatürk’ün dikkatini çekiyordu. M. Kemal Paşa, durumu değerlendirerek Kılıç Ali Bey’i Develi’ye gönderdi. Kılıç Ali Bey, halkı bilgilendirerek desteğini istedi. Develi Kaymakamı’nın yardımlarıyla teşkilatlanan Kılıç Ali Bey, halkı Ermenilere karşı birlik olmaya çağırdı. Bu süreçte Ermenilerin Haçin’de yedi Develiliyi öldürmesi, durumu daha da kritik hale getirdi. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, beklemenin sakıncalarını görerek Kilikya Kuva-i Milliye Kumandanı Doğan Bey’i harekete geçirdi. Gerekli asker ve silah toplandıktan sonra 6 Nisan 1920’de Haçin’e taarruz emri verildi.

Kayseri İntikam Alayı’nın Görevi

Kayseri İntikam Alayı’nın bölgeye varmasıyla birlikte Haçin ele geçirildi. Hayatta kalan Ermeniler Develi’ye gönderildi ve bunların korunması Develi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından üstlenildi. Bu durum, Türk milletinin azizliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Develi’deki Ermeni azınlığı yanı sıra Rum azınlıklar da yaşıyordu, ancak Rumlar Ermenilere karşı Türkleri desteklediler. 1920’de yapılan nüfus mübadeleleri sonucunda Rumlar Trakya Türkleriyle değiştirilmiş ve Develi’yi terk ettiler. Develi’de kalan Ermeni topluluğu ise Halep, Suriye ve Şam’a gönderildi.