YUNAN ARMATÖRLERİN RUS PETROLÜ TİCARETİNDE YENİDEN YÜKSELİŞİ

2025’in ilk yarısında, Yunan armatörlerin Rus petrolü ticareti yeniden canlanıyor. Wall Street Journal’ın haberine göre, petrol fiyatlarının varil başına 60 doların altına düşmesi ve ABD ile Rusya arasında yaşanan diplomatik yumuşama, Yunan tankerlerini Rus limanlarına geri getiriyor. Nisan ayında Rus ham petrolünün %26’sı, Mart ayında ise %30’u Yunan gemileriyle taşındı. Bu oran 2024 yılına kıyasla iki katından fazla bir artış gösteriyor. Yunanistan, dünya genelinde en büyük tanker filosuna sahip ülke olarak petrol piyasasında önemli bir rol oynamakta. Dynacom Tankers, Minerva Marine ve Okeanis Eco Tankers gibi şirketler, Primorsk, Ust-Luga ve Novorossiysk gibi Rus limanlarına tanker seferleri düzenleyerek Moskova’nın küresel enerji ticaretindeki ana aktörlerinden biri haline geldi.

FİYAT DÜŞÜŞÜ VE G7 FİYAT TAVANI

Batı’nın G7 fiyat tavanı kapsamında, Rus petrolü varil başına 60 doların altında olduğu sürece taşımak yasal. Bu yıl Suudi Arabistan’ın üretim artışı ve küresel ticaret savaşlarının etkisiyle Brent petrolü %14 oranında düşerek 64 dolara, Rus Urals petrolü ise 50 dolara geriledi. Bu durum, Yunan armatörlerin Rus petrolü taşımalarını yeniden artırmaları için bir fırsat sundu. Vortexa verilerine göre, Yunan gemileri 2024 yılında Rus petrolü taşımada düşük bir orana sahipken, 2025’te bu oran önemli ölçüde yükseldi.

ABD-RUSYA YUMUŞAMASI VE TRUMP FAKTÖRÜ

Yunan armatörlerin bu cesaretinin, Donald Trump’ın Ocak 2025’te göreve dönmesiyle başlayan ABD-Rusya yakınlaşmasından kaynaklandığı görülüyor. Trump yönetimiyle yapılan temaslar, bazı Yunan armatörlerin Rus petrolü taşımacılığı konusunda daha güvende hissetmelerine yol açıyor. Londra merkezli analist Michelle Bockmann, “Genel hava şu: İran’a hayır, ama Rusya’ya evet” diyor. Ancak Trump’ın Vladimir Putin’i eleştirip yeni yaptırımlar sinyali vermesi, diğer Batılı şirketlerin temkinli davranmasını sağlıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, diplomasiye bir şans verilmesi gerektiğini belirtirken, “Putin’in müzakereye açık olmaması durumunda çeşitli önlemler masada” açıklamasında bulundu.

GÖLGE FİLODAN YUNAN TANKERLERİNE GEÇİŞ

2023 yılının sonunda petrol fiyatları 60 doların üzerine çıkınca, Yunan armatörler Rus petrolü ticaretini büyük bir ölçüde durdurmuştu. Bu durumu, Rusya’nın gölge filosu doldurmuştu. Ancak 2025 yılında gölge filonun birçok gemisi yaptırımlarla işlevsiz hale gelince, petrol tüccarları yeniden Yunan tankerlerine yönelmeye başladı. Öne çıkan armatörlerden bazıları şunlardır: Ioannis Alafouzos, 9 kez Rus petrolü taşırken, savaşın başından bu yana 140 kez Rus limanlarına uğradı. George Prokopiou, 2025’te 6 kez Rus ham petrolü taşıdı ve Andreas Martinos, 2025 Mart’ında Rus petrolü taşımaya başladı.

YÜKSEK KÂRLAR, YÜKSEK RİSKLER

Rus petrolü taşımacılığı, düşük rekabet ve yasal uyum maliyetleri sayesinde yüksek navlun ücretleri sunuyor. Örneğin, Rus limanlarından Hindistan’a bir sefer 8 milyon dolar gelir sağlarken, bu, 2021 yılına kıyasla 5 kat fazla. Fakat tüm armatörler bu riski göze almıyor. George Economou’nun TMS Tankers’ı, 2022 yılında büyük miktarda Rus petrolü taşırken, 2025 yılında ticareti yalnızca yakıt yağı ile sınırladı.

YUNANİSTAN’IN ÇELİŞKİLİ ROLÜ

Yunanistan, NATO ve AB üyesi olarak 2022’den beri Rusya’ya uygulanan yaptırımları destekliyor. Ancak Yunan armatörler, 1953 Anayasası’ndaki bir madde sayesinde gemi gelirlerinden vergi muafiyeti ile faaliyetlerini sürdürüyor. Bu durum, sektörü oldukça kârlı kılıyor. Yunan gemileri, 2022-2024 yılları arasında Rus petrolünün %28’ini taşıyarak Moskova’nın enerji gelirlerine büyük katkıda bulundu. Ukrayna, bu nedenle Minerva Marine, Dynacom ve TMS Tankers gibi şirketleri yaptırım listesine almayı önerdi.