Zelenski’nin Vatikan Görüşmesi Değerlendirmesi

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 3 Mayıs 2025 tarihinde Kiev’de yaptığı basın toplantısında, 26 Nisan 2025’te Vatikan’da gerçekleşen ve ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmeyi ele aldı. Zelenski, bu görüşmenin “iki lider arasındaki en iyi ve en anlamlı buluşma” olduğunu belirtti. “Belki en kısa olanıydı, ama en anlamlıydı. Vatikan’daki görüşmeden sonra Trump’ın her şeye biraz daha farklı bakmaya başladığından eminim” dedi. Bu görüşme, ABD-Ukrayna ilişkilerinde yeni bir dönemi başlatırken, 30 Nisan’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın temelini oluşturdu.

Görüşme ve Trump’ın Yanıtları

Zelenski, toplantıda Trump ile birlikte Rusya’ya yönelik yaptırımların artırılması konusunu görüştüklerini ve Trump’ın verdiği yanıtların “çok etkili” olduğunu dile getirdi. Detaylı bilgi vermekten kaçınan Zelenski, bu görüşmenin Trump’ın Ukrayna-Rusya Savaşı’na bakış açısını değiştirdiğini ima etti. Sosyal medyada yapılan yorumlarda, Zelenski’nin “Trump ile şimdiye kadarki en iyi görüşmeyi yaptık” ifadesi dikkat çekti. Bir X kullanıcısı, görüşmenin “Trump’ın Rusya’ya karşı daha sert bir tavır almasını sağladığını” dile getirdi.

Ekonomik Ortaklık Anlaşması Detayları

Zelenski, 30 Nisan 2025’te Washington’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın hem Ukrayna hem de ABD için tarihi bir adım olduğunu vurguladı. Anlaşma, Ukrayna’nın nadir toprak elementleri ve diğer doğal kaynaklarının geliştirilmesini içeriyor. Beyaz Saray’a göre, bu anlaşma doğrultusunda doğal kaynak projelerinden elde edilen gelirlerin %50’si, ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu’na aktarılacak. Fon, 3 Ukraynalı ve 3 Amerikalı üyeden oluşan bir yönetim kurulu tarafından eşit temsille yönetilecek. Zelenski, bu anlaşmanın Ukrayna’nın güvenliği için kritik olduğunu, çünkü nadir toprak elementlerinin bir kısmının çatışmaların devam ettiği Donetsk bölgesindeki Pokrovsk yönünde bulunduğunu belirtti. Anlaşma, Ukrayna Parlamentosu’na onay için sunuldu ve Zelenski, milletvekillerinden destek beklediklerini ifade etti. Ayrıca, bu anlaşma sayesinde ABD’nin 2025 ve 2026 için onayladığı 15’er milyar dolarlık yardımların tamamının bu yıl alınabileceğini belirtti.

Rusya’nın Ateşkes İlanı ve Tepki

Zelenski, Rusya’nın 8-11 Mayıs 2025 tarihlerinde, 2. Dünya Savaşı Zaferi’nin 80. yıl dönümü sebebiyle geçici ateşkes ilanına dikkat çekti. Moskova’nın bu adımı, 9 Mayıs’taki geçit töreninin güvenliği için “tiyatro sahnesi” olarak nitelendirdi. Rusya’nın törene katılacak yabancı temsilciler için güvenlik garantisi verdiğini, ancak Ukrayna’nın buna karşılık hiçbir garanti sunmayacağını belirtti. “Rusya’nın bu tarihlerde ne yapacağını bilmiyoruz. Onların topraklarında olanlardan sorumlu olamayız” dedi.

Güvenlik Garantileri ve Ordu Üzerine

Zelenski, Ukrayna’nın güvenliği için en önemli unsurun güçlü bir ordu olduğunu vurguladı: “Güçlü ordu, kendini savunabilen ordudur. Bu, güvenlik garantileri açısından bir numaradır.” Ayrıca, müttefik ülkelerle yabancı askerlerin Ukrayna’ya konuşlandırılması için görüşmeler yaptıklarını ve Kiev’de bir güvenlik danışmanlar toplantısı düzenlemeyi planladıklarını açıkladı. Zelenski, ABD’nin bu anlaşma kapsamında güvenlik garantisi sunmadığını, ancak ekonomik ortaklığın dolaylı olarak güvenliğe katkı sağlayacağını belirtti.

Gerginlikten Uzlaşmaya Giden Yol

Vatikan’daki görüşme, Trump ve Zelenski arasında 28 Şubat 2025’te Beyaz Saray’da yaşanan gergin tartışmanın ardından gerçekleşti. Oval Ofis’te canlı yayında gerçekleşen tartışmada Trump, Zelenski’yi “saygısızlıkla” ve “III. Dünya Savaşı’nı riske atmakla” suçlamış, mineral anlaşması iptal olmuştu. Zelenski, bu tartışmadan dolayı üzüntü duyduğunu belirtmiş ve 4 Mart’ta Trump’a bir mektup yazarak barış müzakerelerine hazır olduğunu bildirmişti. Vatikan’daki görüşme, bu gerginliği yumuşatarak anlaşmanın imzalanmasına olanak tanıdı. Trump, anlaşmanın Rusya’yı “engelleyebileceğini” ve Ukrayna için bir “güvenlik garantisi” olabileceğini ifade etti.