ULUSLARARASI GÖRÜŞME VE YENİ DÖNEM

Ukrayna’nın Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 3 Mayıs 2025’te Kiev’de düzenlediği basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump ile 26 Nisan 2025’te Vatikan’da gerçekleştirdiği görüşmeyi değerlendirdi. Zelenski, bu buluşmanın iki lider arasındaki en iyi ve en anlamlı görüşme olduğunu vurgulayarak, “Belki en kısa olanıydı, ama en anlamlıydı. Vatikan’daki görüşmeden sonra Trump’ın her şeye biraz daha farklı bakmaya başladığından eminim” ifadesinde bulundu. Bu görüşme, ABD-Ukrayna ilişkilerinde yeni bir sayfa açarken, 30 Nisan’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın da temelini oluşturdu.

VAKİT SARFETMEYE DEĞER GÖRÜŞME

Zelenski, Vatikan’daki görüşmede Trump ile Rusya’ya karşı yaptırımların artırılması konusunu masaya yatırdığını ve Trump’ın verdiği yanıtların “çok etkili” olduğunu belirtti. Detay paylaşmaktan kaçınan Zelenski, söz konusu görüşmenin Trump’ın Ukrayna-Rusya Savaşı’na yaklaşımını değiştirdiğini ima etti. X platformunda yapılan yorumlarda, Zelenski’nin “Trump ile şimdiye kadarki en iyi görüşmeyi yaptık” sözü geniş yankı buldu. Bir X kullanıcısı, bu görüşmenin “Trump’ın Rusya’ya karşı daha sert bir tavır almasını sağladığını” öne sürdü.

TARİHİ ANLAŞMA VE SALGIN SEBEBİ İHTİYAÇ

Zelenski, 30 Nisan 2025’te Washington’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın hem Ukrayna hem de ABD için tarihi bir adım olduğunu belirtti. Anlaşma, Ukrayna’nın nadir toprak elementleri ve diğer doğal kaynaklarının geliştirilmesini kapsıyor. Beyaz Saray’a göre, bu anlaşma çerçevesinde doğal kaynak projelerinden elde edilen gelirlerin %50’sinin, ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu’na aktarılacağını açıkladı. Fon, 3 Ukraynalı ve 3 Amerikalı üyeden oluşan yönetim kurulu tarafından eşit temsille yönetilecek. Zelenski, anlaşmanın Ukrayna’nın güvenliği açısından kritik olduğunu çünkü nadir toprak elementlerinin bir kısmının çatışmaların sürdüğü Donetsk bölgesindeki Pokrovsk yönünde bulunduğunu aktardı. Bu anlaşma Ukrayna Parlamentosu’na onay için sunuldu. Zelenski, milletvekillerinden destek beklediklerini de belirtti. Ayrıca, bu anlaşma sayesinde ABD’nin 2025 ve 2026 için onayladığı 15’er milyar dolarlık yardımların tamamının bu yıl içinde alınabileceğini ifade etti.

ATEŞKES VE GÜVENLİK GARANTİLERİ

Zelenski, Rusya’nın 8-11 Mayıs 2025 tarihlerinde, 2. Dünya Savaşı Zaferi’nin 80. yılı dolayısıyla geçici ateşkes ilan etmesine de değindi. Moskova’nın bu adımını, 9 Mayıs’taki geçit töreninin güvenliği için “tiyatro sahnesi” olarak nitelendirdi. Rusya’nın törene katılacak yabancı temsilciler için güvenlik garantisi verdiğini, ancak Ukrayna’nın buna karşılık hiçbir garanti sunmadığını kaydetti. “Rusya’nın bu tarihlerde ne yapacağını bilmiyoruz. Onların topraklarında olanlardan sorumlu olamayız” dedi.

GÜÇLÜ ORDU VE MÜTTEFİK İLİŞKİLERİ

Zelenski, Ukrayna’nın güvenliği için en önemli unsurun güçlü bir ordu olduğunu belirtti: “Güçlü ordu, kendini savunabilen ordudur. Bu, güvenlik garantileri açısından bir numaradır.” Ayrıca müttefik ülkelerle yabancı askerlerin Ukrayna’ya konuşlandırılması için görüşmeler yaptıklarını ve Kiev’de bir güvenlik danışmanlar toplantısı düzenlemeyi planladıklarını duyurdu. Zelenski, ABD’nin anlaşma kapsamında güvenlik garantisi sunmadığını, ancak ekonomik ortaklığın dolaylı olarak güvenliğe katkı sağlayacağını ifade etti.

GERGİNLİKTEN YAKLAŞIM ZEMİNE

Vatikan’daki görüşme, Trump ve Zelenski arasında 28 Şubat 2025’te Beyaz Saray’da ortaya çıkan gergin tartışmanın ardından gerçekleşti. Oval Ofis’te canlı yayında yaşanan bu tartışmada Trump, Zelenski’yi “saygısızlıkla” ve “III. Dünya Savaşı’nı riske atmakla” suçlamış, kapanan mineral anlaşması iptal olmuştu. Zelenski, tartışmadan dolayı üzgün olduğunu belirtip 4 Mart’ta Trump’a bir mektup göndererek barış müzakerelerine hazır olduğunu bildirmişti. Vatikan’da yapılan görüşme, bu gergin durumu yumuşatıp anlaşmanın imzalanmasına zemin hazırladı. Trump, anlaşmanın Rusya’yı “engelleyebileceğini” ve Ukrayna için bir “güvenlik garantisi” olabileceğini dile getirdi.