Sanat dünyası, Kasım 2025 tarihinde New York’taki önemli müzayede evlerinde toplamda 2.2 milyar dolarlık bir tarihi satış rekoruna imza attı. Önceki yıla oranla %50 oranında bir artış gösteren bu hafta, 16 yeni rekorun kırılmasıyla birlikte, Asya ve Orta Doğu merkezli küresel koleksiyoncuların artan talebinin etkisiyle “2022 zirvesine dönüyor” olarak değerlendiriliyor. Tarihsel olarak sanat satışlarındaki her artış, ekonomik belirsizlikler ve büyük krizlerin habercisi olabiliyor. Sotheby’s, bu yoğun haftada 1.73 milyar dolarlık bir satış gerçekleştirdi ve iki eser dünya basınında üst sıralarda yer aldı.

AVUSTURYALI RESİM USTASI KIMLT’E AİT ESER REKOR KIRDI

Avusturyalı sanatçı Gustav Klimt’in 1914-16 yılları arasında yaptığı “Elisabeth Lederer Portresi”, Estée Lauder ailesinin koleksiyonundan çıkarak New York’taki açık artırmada 236,4 milyon dolara satılarak modern sanat alanında yeni bir rekor kırdı. Bu eser, BBC ve Artsy tarafından da vurgulandığı üzere, yalnızca sanatsal değeri ile değil, Holokost döneminde kurtarılması gibi önemli bir tarihi anlam taşımaktadır. Ayrıca, kadın sanatçılar arasındaki önceki fiyat rekoru da bu hafta sona erdi.

KADIN SANATÇILAR KATEGORİSİNDE YENİ REKOR

Frida Kahlo’nun 1940 tarihli “El Sueño” (La cama) adlı sürrealist otoportresi New York’taki müzayedede 54,7 milyon dolara satıldı. Bu satış, Kahlo’nun eseriyle Georgia O’Keeffe’in daha önceki 34.9 milyon dolarlık rekorunu geçerek yeni bir tarih yazdı. Sanatseverler, Kahlo’nun rüya temalı yatağını sergiye ilgi çekici bir unsur olarak değerlendirdiler.

KÜLTÜREL MİRAS VE YATIRIM DEĞERİ

Bu eserler, günümüzde ortaya çıkan kaos içinde bir sığınak işlevi görüyor. Kültürel mirasa ve yatırım potansiyeline sahip olma özellikleri, sanat eserlerini geleceğe yönelik bir güvence olarak sunuyor. Tarihte büyük ekonomik krizlerden önce sanat eserlerine olan talebin neden arttığına dair bazı örnekler var. 1929 Büyük Buhranı öncesinde sanat piyasasında gözlemlenen benzer bir “boom” dönemi yaşanmıştı.

KRİZ DÖNEMLERİNİN TARİHSEL BAĞLANTILARI

1990’lı yıllarda Japon yatırımcıların yüksek fiyatlardan sanat eseri satın alması, 2008 yılına doğru giden süreçte durgunluğa neden oldu; bu esnada sanat piyasasının %55 daraldığı görülmüştü. 2008 krizi döneminde Damien Hirst’ün 111 milyon dolarlık rekor satışı, kelimenin tam anlamıyla önemli bir dönüm noktasını simgelese de, küresel finans sistemine paralel olarak sarsıntılı bir zaman dilimine denk geldi.

SANAT, KRİZLERİ ATLATAN EN ESKİ VARLIKTIR

Sanat piyasası, krizleri önceden tahmin etme yeteneğiyle bilinse de, tarihsel olarak dayanıklı bir sığınak olma özelliği taşır. Büyük Buhran sırasında sanat eserleri değerlerini korurken, 2008 sonrasında piyasa yıllık %20’lik bir getiri sağladı. 2025’te gözlemlenen büyük artış, kültürel mirasın yeterince değerli olduğunu gösterirken, aynı zamanda muhtemel bir ekonomik fırtınanın habercisi olarak yorumlanabilir.

DÜNYA DÜMENİ KİMİN ELİNDE?

Sanatçılar ve eleştirmenler, olaylara farklı perspektiflerden yaklaşmakta. Bunun yanı sıra, bazı sanat tarihçileri sanatı, kaosun ortasında bir umut kaynağı olarak değerlendiriyor. Yatırımcılar için, dijital sanat (NFT’ler) ile geleneksel eserleri dengeleyerek çeşitlendirme imkanı sundu. Sanat eserlerinin tarihi, kriz öncesi rekor satışları ve fırtınalardan önceki tüm sessizliği simgeliyor. Şimdi tüm gözler, 2.2 milyar dolarlık bu sinyalin ardından ne tür ekonomik dalgaların şekilleneceğine çevrildi.