ÇİN’DEN NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNE YASAK
Çin, yüksek teknoloji sektörleri için yaşamsal önem taşıyan nadir toprak elementleri (NTE) ihracatını durdurma kararı aldı. 3 Nisan itibarıyla geçerli olan bu yasak, özellikle ABD’nin savunma ve ileri teknoloji üretiminde ciddi kesintilere yol açtı.
ABD’DE YAŞANAN FELÇ ETKİSİ
New York Post’un haberine göre, bu karar ABD’de “felç etkisi” yarattı. NTE’ler olmadan savaş uçakları, cep telefonları, Tesla motorları ve füze sistemleri gibi birçok kritik ürünün üretimi aksadı.
İHRACAT İÇİN LİSANS ZORUNLULUĞU
Çin Ticaret Bakanlığı, bu elementlerin ihracatı için özel lisans zorunluluğu getirdi. Ancak lisanslama sistemi tam olarak devreye girmediğinden, şu anda hiçbir ülkeye sevkiyat gerçekleştirilmiyor. Bu durum, özellikle ABD gibi Çin’e yüksek oranda bağımlı ülkelerde kriz senaryolarını tetikliyor.
GENCEL KULLANIM ALANLARI
Söz konusu elementlerin kullanım alanları yalnızca teknoloji ile sınırlı kalmıyor. Uydu sistemleri, radarlar, lazerler, bataryalar, nükleer reaktörler ve enerji depolama teknolojileri gibi alanlarda kritik öneme sahip. ABD, bu elementlerde yüksek dışa bağımlılığa sahip ve ithalatın yaklaşık %70’i Çin’den karşılanıyor.
STRATEJİK AÇIDAN ÇİN’İN ROLÜ
ABD’nin stratejik maden uzmanı Drew Horn, Çin’in bu kararıyla küresel üretim üzerinde büyük bir baskı oluşturduğunu belirtti. Horn, “Bu elementler her şeyin içinde var. Çin, bu kaynaklarla dünya üretimini yöneten bir tekel kurdu.” diyerek durumu özetledi. Horn’a göre, bu adım, Çin’in ABD’ye karşı ticaret savaşında jeopolitik bir koz olarak kullanılıyor.
ALTERNATİF TEDARİK ARAYIŞLARI
Uzmanlara göre, ABD bu darboğazı aşabilmek için dost ülkelerle alternatif tedarik zincirleri oluşturmayı planlıyor. Pekin’in bu hamlesi, Washington’un yerli üretim ve enerji bağımsızlığı hedeflerini de hızlandırabilir.
KRİTİK ELEMENTLERİN ÖNEMİ
Çin’in ihracat kısıtlaması getirdiği elementler ve kullanım alanları şu şekildedir:
– Disprosiyum (Dy): Yüksek ısıya dayanıklı mıknatıslar
– İtriyum (Y): Süper iletkenler, lazer sistemleri
– Gadolinum (Gd): MR cihazları, nükleer reaktörler
– Samaryum (Sm): Akıllı silah sistemleri
– Terbiyum (Tb): LED ekranlar, manyetik depolama
– Lutesyum (Lu): PET tarayıcılar
– Skandiyum (Sc): Hafif metal alaşımlar, havacılık sanayi
then "Add to Home Screen"