CEZAEVİ MÜZE OLACAK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2023 tarihinde Diyarbakır’da düzenlenen toplu açılış töreninde, 12 Eylül darbesi sonrası askeri cezaevi olarak kullanılan Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nin müze olacağını duyurdu. Erdoğan, “Son ziyaretimde Diyarbakır Cezaevi’ni boşaltma ve kültür merkezi yapma sözü vermiştim. Sözümüzü tuttuk. Adalet Bakanlığımız cezaevini tamamen boşalttı. Kültür ve Turizm Bakanlığımız restorasyon projelerini hazırladı. İçinde müze, kütüphane, kültür ve sanat birimlerinin yer alacağı bu eserin Diyarbakır’ımıza hayırlı olmasını diliyorum.” şeklinde konuştu.

KAPISI KİLİTLENDİ

Açıklama sonrası, cezaevinde bulunan 270 tutuklu ve 170 personel, kentteki diğer cezaevine nakledildi. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, cezaevinin kapısına kilit vurdu ve anahtarı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a teslim etti. 27 Ekim’de, cezaevinin çevresindeki terör olaylarına karşı kurulan beton bloklar kaldırılarak, cezaevi Anı ve Etnografya Müzesi olarak hizmet vermeye hazırlandı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, cezaevini Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne devretti. Bazı yapıların yıkımı yapılacakken, bazıları güçlendirilecek.

RESTORASYON ÇALIŞMALARI BAŞLADI

Beş bloktan oluşan yapı, toplam 49 bin 204 metrekarelik bir alana sahip. Kapalı alanı ise 16 bin 462 metrekare olarak planlandı. Cezaevine sonradan eklenen askeri gazino ve lojman gibi yapılar yıkıldı. 2023 yılında lazer tarama yöntemi ile belgelenen cezaevinin, 1980 sonrası eklenen koğuş ve hücreleri de yıkılacak. Restorasyon çalışmaları, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından başlatıldı ve cezaevinin 1980 yılındaki haline getirilmesi amacıyla çalışmalar iki aşamada yürütülüyor.

YAPILAN ÇALIŞMALAR VE HEDEFLER

Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, çalışmalar hakkında yaptığı açıklamada, cezaevinin müzeye dönüştürülmesi sürecinin 2022 yılında başladığını söyledi. Koç, “24 Ekim 2022’de cezaevi tabelasının indirilmesinin ardından restorasyon süreci, yapının tescillenmesiyle başladı.” diyerek yapının tarihsel önemi hakkında bilgi verdi. 2023-2024 arasında projelendirme sürecinin tamamlanacağı ve 17 Eylül 2024 tarihi itibarıyla birinci etap restorasyon çalışmalarının bitmesi hedefleniyor.

FESTİVAL İÇİN ZAMANA YETİŞİYOR

İlk etap çalışmalarının 15 Ağustos’ta tamamlanacağı bilgisini veren Koç, ikinci aşamada teşhir-tanzim, çevre düzenleme ve peyzaj çalışmalarının yapılacağını belirtti. Koç, “İkinci etapta çok amaçlı salonun restorasyonu ile cezaevi ana binasının mekanik ve elektrik tesisat imalatları tamamlanacak. Kültür Yolu Festivali’nin düzenleneceği Ekim 2026’ya kadar müzenin tamamlanması hedefleniyor.” ifadesini kullandı.