EUROVISION 2025 İPTAL İHTİMALİYLE KARŞI KARŞIYA

İsrail’in yarışmaya katılması nedeniyle birçok ülkenin boykot tehdidinde bulunduğu 2025 Eurovision Şarkı Yarışması, iptal riskiyle karşı karşıya. 160 milyondan fazla izleyicinin takip ettiği bu etkinlik, İsviçre’nin Basel kentinde gerçekleştirilirken, Avusturya’nın zaferiyle sonuçlandı. Ancak, İsrail’in katılımı ciddi bir kriz ortamı oluşturdu. İspanya, Hollanda, İrlanda ve İzlanda gibi ülkeler, İsrail’in yarışmada yer alması durumunda çekileceklerini açıkladı. Tepkilerin ardında ise, İsrail’in Gazze’deki askeri harekâtı bulunuyor. Yarışmayı düzenleyen Avrupa Yayın Birliği (EBU), ülkelere katılım durumlarını bildirmeleri için aralık ortasına kadar süre verdi. Fakat, uzlaşma sağlanamaması hâlinde yarışmanın iptali gündeme gelebilir.

BÜYÜK BEŞLİ’DEN İSPANYA BOYKOT KARARI

Yarışmanın en büyük mali destekçileri arasında yer alan ve “büyük beşli” olarak tanımlanan Birleşik Krallık, İspanya, Fransa, Almanya ve İtalya’dan İspanya, boykot kararını net bir şekilde duyurdu. İspanyol yayın kuruluşu RTVE yönetim kurulu, “Eğer İsrail katılmazsa, yarışmayı boykot edeceğiz” açıklamasında bulundu. Hollanda, İrlanda, İzlanda ve Slovenya da benzer uyarılarda bulundu. Belçika, İsveç ve Finlandiya’nın da çekilmeyi değerlendirdiği öğrenildi. İspanya Kültür Bakanı Ernest Urtasun, “İspanya, İsrail’in Eurovision’a katılmaması için her şeyi yapmalı. Avrupa gerekeni yapmazsa, biz yapmalıyız” ifadelerini kullandı. İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar ise bu sözü “utanç verici ve ikiyüzlü” diye nitelendirdi ve Eurovision’un özünde bir “birlik ruhu” taşıdığını belirtti. EBU, yayıncıların endişelerini not ettiklerini ve İsrail’in katılımıyla ilgili tartışmalara açık olduklarını paylaştı. Ancak, “büyük beşli” üyelerinden Almanya ve İtalya’nın İsrail’e destek vermesi birliği zor duruma sokuyor. Almanya Kültür Bakanı Wolfram Weimer, “Eurovision, ülkeleri müzikle bir araya getirmek üzerine kuruldu. Bugün İsraili dışlamak bu temel fikre zıt olur” diye belirtti. İtalya’daki kamu yayın kurumu RAI’nin ise İsrail hukuki bir gerekçeyle men edilmediği takdirde yarışmadan çekilme tehdidinde bulunduğu ifade ediliyor.

Eski EBU iletişim ekibi üyesi ve “Dr Eurovision” olarak bilinen Paul Jordan, Sky News’e verdiği demeçte, “Böyle bir toplu boykot tehdidi geçmişte hiç olmamıştı” dedi ve “Büyük beşliden bir ülkenin yarışmaya katılmaması, finansman modelinin çökmesine yol açabilir. Ayrıca, kamu yayıncılarının ekonomik zorluklarla yüzleştiği göz önüne alındığında, bu finansal modelin de tekrar değerlendirilmesi gerekebilir” ifadelerini kullandı. 1956 yılında savaş sonrası Avrupa’yı bir araya getirmek amacıyla başlatılan yarışma, zamanla müzikal ve kültürel çeşitliliği kutlayan bir etkinlik haline geldi.

RUSYA VE BELARUS MEN EDİLMİŞTİ

İsrail kamu yayın kurumu KAN, siyasi tarafsızlığı nedeniyle Gazze savaşına rağmen son iki yıldır yarışmaya katılabiliyor. EBU, 2022’de Ukrayna’yı işgal eden Rusya’yı, katılımının “yarışmanın itibarını zedeleyeceği” gerekçesiyle men etmişti. 2021’de ise Belarus, seçim sonrası krizin ardından diskalifiye edilmişti.

İSRAİLLİ YARIŞMACI PROTESTOLARIN HEDEFİ OLDU

Bu yıl İsrail’i temsil eden Yuval Raphael’in yarışmaya katılımı, 7 Ekim 2023’te gerçekleşen Nova Sukkot müzik festivalindeki saldırıda kurtulması nedeniyle siyasi bir hamle olarak değerlendirildi. New Day Will Rise adlı şarkısıyla halk oylamasında birinci olan Raphael, sahneye çıktığı esnada yuhalandı, provalarda ıslıklandı ve finalde üzerine kırmızı boya atılmaya çalışıldı. Yarışma öncesinde binlerce Filistin destekçisi Basel sokaklarında protesto gösterileri gerçekleştirdi. 2024’te İsrail adına yarışacak Eden Golan’ın katılımı nedeniyle Malmö’de de protestolar yaşanmış, güvenlik önlemleri artırılmıştı. Eurovision tarihçisi Dean Vuletic, “Politika her zaman vardı. Ülkeler yarışmayı siyasi mesajlar için kullandı,” dedi ve “Son yıllarda EBU’nun siyasi kararlar almak zorunda kaldığı bir döneme girdik” diye ekledi.