F-35 SAVAŞ UÇAKLARINDA SORUNLAR DEVAM EDİYOR

F-35’ler gündemdeki konumunu sürdürüyor. ABD merkezli Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 savaş uçakları, güvenilirlik ve bakım sorunları nedeniyle sık sık tartışma yaratıyor.

GEÇMİŞTEKİ CİDDİ KAZALAR YENİDEN GÜNDEME GELDİ

Kaliforniya eyaletinde donanmaya ait bir F-35 savaş uçağının düşmesi, daha önce yaşanan kazaları tekrar gündeme getirdi. 2018’den bu yana F-35 savaş uçaklarının 10’dan fazla ciddi kazası meydana geldi.

28 Eylül 2018’de ABD ordusuna ait F-35B savaş uçağı, South Carolina kıyılarında eğitim uçuşu sırasında düştü. Pilot, fırlatma sistemiyle uçaktan güvenli bir şekilde çıkmayı başardı. Kazanın sebebi motor yakıt tüpünün patlaması, bu durum ise bir üretim hatası olarak değerlendirildi.

9 Nisan 2019’da Japonya Hava Kuvvetlerine ait F-35A savaş uçağı, eğitim tatbikatı sırasında kayboldu ve uçağın Pasifik Okyanusu’na düştüğü tespit edildi. Kazada yaşamını yitiren pilotun cesedine aylar sonra ulaşıldı.

19 Mayıs 2020’de bir F-35 uçağı Florida’daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne zorunlu iniş yaptı ancak devrildi ve alev aldı. Yapılan araştırmalar, iniş sırasında kontrolsüz hız ve uçuş kontrol sorunlarını kazanın nedenleri arasında gösterdi.

29 Eylül 2020’de ise bir F-35 savaş uçağı havada yakıt ikmali sırasında tankerle çarpışarak kaza yaptı. Pilot kendisini fırlatarak kurtulurken, düşen uçak kullanılamaz hale geldi.

17 Kasım 2021’de İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait F-35B uçağı kalkışta kaza yaptı. Pilot güvenli bir şekilde fırlatıldı, uçak ise Akdeniz’den çıkarıldı.

4 Ocak 2022’de Güney Kore Hava Kuvvetlerine ait bir F-35A, bir kartala çarparak ağır hasar aldı ve envanterden çıkarıldı. 24 Ocak 2022’de başka bir F-35, USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yaparken kaza geçirdi ve pilot fırlatma sistemiyle kurtulmayı başardı.

19 Ekim 2022’de F-35, Utah’daki Hill Hava Kuvvetleri Üssü’ne yaklaşırken düştü; pilot hafif yaralarla kurtuldu. 17 Eylül 2023’te, South Carolina’daki bir deniz hava istasyonunda düşen F-35 uçağının pilotu, otopilot moduna geçtikten sonra fırlatmayı başardı.

29 Mayıs 2024’te Albuquerque’de meydana gelen kazada, F-35 havalandıktan kısa bir süre sonra düştü. Pilot ciddi yaralarla hastaneye kaldırıldı. 29 Ocak 2025’te Alaska’da da bir F-35 uçağı ciddi hasar aldı. 30 Temmuz 2025’te ise California’da başka bir F-35 uçağı kaza yaptı, pilot fırlatma ile kurtulmayı başardı.

GÜVENİLİRLİK VE BAKIM SORUNLARI RİSK TEŞKİL EDİYOR

ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü, yayımlanan yıllık rapora göre F-35 uçaklarının güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik konusunda zorluklarla karşılaştığını belirtti. 2023’te hedeflenen yüzde 65’lik göreve hazır olma oranının altına inerek sadece yüzde 51 performans gösterdi.

2024’teki raporda, F-35’in güvenilirlik ve idame edilebilirlik kriterlerine ulaşamadığı aktarıldı. ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi de F-35 filosunun maliyetinin artmaya devam ettiğini bildirdi.

Musk’ın F-35 İle İlgili Eleştirileri

Elon Musk, F-35 savaş uçakları hakkında eleştirilerini dile getirdi. Tasarımın yanlış belirlenmiş ihtiyaçlara dayandığını belitti ve “Bu da uçağı, pahalı ve karmaşık fakat hiçbir alanda uzmanlaşmamış bir hale getirdi.” ifadelerini kullandı. Ayrıca, insanlı savaş uçaklarının dron döneminde gereksiz hale geldiğini savundu.

Musk, sosyal medya hesabında F-35’lerin zamanlama ve göreve hazırlıkta “gelişme göstermediğini” paylaşarak, “Mürettebatlı hava araçları, ucuz drone sürüleri tarafından anında yok edilecek.” dedi.