F-35 UÇAKLARI ÜZERİNDEKİ TARTIŞMALAR

F-35 savaş uçakları, ABD merkezli Lockheed Martin firması tarafından üretiliyor ve güvenilirlik ile bakım konularındaki sorunlar nedeniyle sık sık tartışmalara neden oluyor. Kaliforniya’da donanmaya ait bir F-35 uçağının düşmesi, geçmişteki kazaları yeniden gündeme taşıdı. Son beş yıl içerisinde, F-35 savaş uçaklarının yaptığı 10’dan fazla ciddi kaza liste haline getirildi.

GEÇMİŞTEKİ CİDDİ KAZALAR

28 Eylül 2018’de, ABD ordusuna ait olan F-35B uçağı South Carolina kıyılarındaki bir eğitim uçuşu sırasında düştü. Pilot, fırlatma sistemi yardımıyla güvenli şekilde uçuştan çıktı. Bu kaza, motor yakıt tüpünün patlaması sonucunda meydana geldiği ve bunun üretim hatası olabileceği belirtildi.

9 Nisan 2019 tarihinde, Japonya Hava Kuvvetlerine ait bir F-35A uçağı, eğitim tatbikatı sırasında kayboldu. Uçağın Pasifik Okyanusu’na düştüğü, pilotun ise meses sonra hayatını kaybettiği tespit edildi.

19 Mayıs 2020 tarihinde, Florida’daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne zorunlu iniş yapan bir F-35, devrilerek alev aldı. Burada kazanın sebebi, kontrolsüz hız ve uçuş kontrolündeki sorunların olduğu belirlendi.

29 Eylül 2020’de, ABD Deniz Piyadelerine ait bir F-35, havada yakıt ikmali sırasında tankerle temas ederek düştü. Pilot başarıyla kendisini uçaktan fırlatırken, düşen uçak kullanılamaz hale geldi.

17 Kasım 2021’de, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait F-35B uçağı HMS Queen Elizabeth gemisinden kalkış sırasında kaza geçirdi. Pilot güvenli bir şekilde uçuştan çıktı ve uçak Akdeniz’den kurtarıldı.

Ocak 2022’de, Güney Kore Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35A, hava üssüne iniş sırasında bir kartala çarparak ağır hasar aldı. Diğer kazalar da aynı şekilde çeşitli tarihlerde meydana geldi ve birçok pilot yaralanmalardan kurtuldu.

KAZALAR VE GÜVENİLİRLİK SORUNLARI

ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü’nün raporlarına göre, F-35 uçakları 2023’te güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik gibi sorunlarla karşılaştı. Uçakların görev hazırlama oranı, hedeflenen yüzde 65’in altında, sadece yüzde 51 olarak belirlendi. 2024 raporunda ise, F-35’in güvenilirlik ve idame edilebilirlik kriterlerinin altında kalmaya devam ettiği ifade edildi.

Maliyetlerin arttığı da belirtilerek, “F-35 filosunu ayakta tutmanın maliyeti 2018 yılında 1,1 trilyon dolarken, 2023’te 1,58 trilyon dolara çıktı.” denildi. Ayrıca, “F-35’in görevini yerine getirme kabiliyeti son 5 yılda düşüş eğilimi göstermektedir.” açıklaması yapıldı.

ELON MUSK’IN ELEŞTİRİLERİ

SpaceX’in sahibi Elon Musk, F-35 uçaklarına karşı eleştirel bir yaklaşım sergiliyor. Önceki paylaşımlarında, F-35’in tasarımının hatalı olduğunu ve bu durumun uçağın karmaşık hale gelmesine yol açtığını belirtti. Ayrıca, insanlı savaş uçaklarının dronların çağında demode olduğunu ve sadece pilotların hayatını tehlikeye sokacağını savundu.

Elon Musk, F-35’in zamanlama ve göreve hazırlık konularında gelişme göstermediğini ve mürettebatlı hava araçlarının ucuz drone sürüleri tarafından kolaylıkla yok edileceğini ifade etti.