F-35’ler 2018’den fazla kaza geçirdi

F-35 SAVAŞ UÇAKLARI HENÜZ GÜNDEMDE

Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 savaş uçakları, güvenilirlik ve bakım sorunları nedeniyle düzenli olarak tartışma konusu oluyor. Kaliforniya eyaletinde donanmaya ait bir F-35 savaş uçağının düşmesi, bu konuda geçmişte yaşanan kazaları yeniden gündeme getirdi. 2018 yılından bu yana F-35 savaş uçaklarının karıştığı 10’dan fazla ciddi kaza kaydedildi.

CİDDİ KAZALARIN KAYDI

28 Eylül 2018 tarihinde ABD ordusuna ait F-35B, eğitim uçuşu sırasında South Carolina kıyılarında düştü. Pilot, fırlatma sistemiyle güvenli şekilde uçağı terk etti. Kazaya, uçuş zamanı motor yakıt tüpünün patlaması sebep oldu ve bu durum bir üretim hatası olarak değerlendirildi. 9 Nisan 2019’da Japonya Hava Kuvvetleri’ne ait F-35A uçağı, eğitim tatbikatı sırasında kayboldu. Uçağın Pasifik Okyanusu’na düştüğü tespit edilirken, hayatını kaybeden pilotun cesedine aylar sonra ulaşıldı.

19 Mayıs 2020’de ise Florida’da Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne zorunlu iniş yapan F-35, devrilmesi sonucu alev aldı ve kullanılamaz hale geldi. Kazanın nedenleri arasında kontrolsüz hız ve uçuş kontrolündeki sorunlar bulundu. 29 Eylül 2020’de, ABD Deniz Piyadelerine ait bir F-35, havada yakıt ikmali sırasında kaza yaptı. Pilot kendisini başarılı bir şekilde uçaktan fırlatmayı başardı, ancak uçak kullanılamaz hale geldi.

SORUNLAR VE MALİYETLER

2023 tarihli raporlara göre, F-35’lerin güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik konularında bazı zorluklarla karşılaştığı belirtildi. Hedeflenen yüzde 65’lik göreve hazır olma oranının altında kalarak sadece yüzde 51 başarı gösterdiği ifade ediliyor. 2024 raporları da F-35’in güvenilirlik ve idame edilebilirlik kriterlerinin altında kaldığını vurguladı.

Ayrıca, 2024 yılında yayımlanan ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi raporunda, “F-35 filosunu ayakta tutmanın maliyeti artmaya devam ediyor.” denilerek maliyetin 2018’de 1,1 trilyon dolardan 2023’te 1,58 trilyon dolara yükseldiği kaydedildi. Raporda, ABD Savunma Bakanlığı’nın F-35’i başlangıçta planladığı kadar uçurmadığı da ifade edildi.

F-35’LERE ELEŞTİRLER

SpaceX’in sahibi Elon Musk, F-35 savaş uçakları hakkında “eleştirel” bir bakış açısına sahip. Musk, F-35’in tasarımının “ihtiyaçların yanlış belirlenmesi” ve “hedeflerin hatalı olması” sebebiyle sorunlu olduğunu belirtti. “Bu da uçağı, pahalı ve karmaşık, her telden çalan ama hiçbirinde uzman olmayan bir araç haline getiriyor.” diyerek uçağın etkinliğini sorgulamıştı.

Musk, mürettebatlı hava araçlarının dron çağında demode hale geldiğini ve pilotların hayatlarını tehlikeye atacağını savunmuştu. Bu eleştiriler, ABD’nin F-35 politikasında bir değişikliğe gidilip gidilmeyeceği konusunda soru işaretleri oluşturdu.