GÜNEŞ’TE NADİR GÖRÜLEN PATLAMALAR

Bilim insanları, Güneş’te ender görülen iki patlama meydana geldiğini bildirdi. Bu patlamalar sonucunda uzaya fırlatılan radyoaktif parçacık kütlesinin 16 Nisan’da Dünya’ya ulaşması bekleniyor. Patlamalar, koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılan plazma fışkırmalarına yol açıyor. CME’ler Dünya’ya ulaştığında, gezegenin etrafında koruyucu bir kalkan gibi bulunan manyetik alanla etkileşime geçiyor. Manyetik alan, radyoaktif parçacıkların Dünya yüzeyine ulaşmasını engelleyerek canlıları koruyor.

GÜNEŞ FIRTINALARININ ETKİLERİ

Güneş fırtınası adı verilen bu olay, Dünya’nın orta enlemlerinde gözlemlenen aurora, yani kuzey ışıklarının oluşmasına neden olabiliyor. Ancak CME’ler, Güneş fırtınaları uyduları etkileyerek GPS sinyalleri ve radyo iletişimi üzerinde bozulmalara yol açarak Dünya yüzeyinde iletişimi aksatabiliyor. ABD Ulusal Atmosfer ve Okyanus İdaresi (NOAA), Dünya’ya yönelik Güneş fırtınasının G2 kategorisine ulaşabileceğini belirtti. G2 şiddeti, NOAA’nın beşli ölçeğinde orta derecede bir jeomanyetik fırtına olarak sınıflandırılıyor. Bu kategori, G1 (en hafif) ile G5 (en şiddetli) arasında yer alıyor.

G2 seviyesindeki bir fırtına sonrasında beklenen etkiler şöyle olabilir:

– Kutup bölgelerinde radyo iletişiminde bozulmalar yaşanabiliyor.
– Yüksek ve orta enlemlerde (örneğin Kanada, İskandinavya, ABD) aurora (kuzey ışıkları) görülebiliyor.
– Uydu sistemlerinde ve GPS hizmetinde bazı küçük sapmalar veya kısa süreli kesintiler yaşanabiliyor.
– Elektrik şebekelerinde küçük dalgalanmalar veya uyarılar ortaya çıkabiliyor, ancak genellikle büyük çaplı hasarlara neden olmuyor.
– Uzaydaki astronotlar ve uydular için radyasyon seviyeleri yükselebiliyor.

GÜNEŞ’İN SOLAR MAKSİMUM EVRESİ

NOAA, kısa süre önce Güneş’in resmen “solar maksimum” dönemine girdiğini açıkladı. Bu, Güneş’in 11 yıllık aktivite döngüsünde zirveye yaklaştığı anlamına geliyor. Dolayısıyla, yakın zamanda Güneş’te daha fazla patlama ve Güneş fırtınalarının artması bekleniyor. Güneş, her 11 yılda bir, sakin veya fırtınalı geçen bir döngüsünü tamamlayarak yenisini başlatıyor. Yıldız, 2019’da 25. döngüsüne girmişti. Bu döngülerden daha sakin olanı, yıldızdaki patlama ve lekelerin minimum seviyeye indiği döneme “solar minimum” denir. Patlamaların ve Güneş lekelerinin arttığı dönemler ise “solar maksimum” olarak adlandırılıyor.