İRAN DIŞİŞLERİ BAKANI’NDAN AÇIKLAMALAR

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşma teklifinin 31 Mayıs 2025 tarihinde Umman tarafından Tahran’a teslim edildiğini bildirdi. Erakçi, X platformunda yaptığı paylaşımda, Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi’nin Tahran’a beklenmedik bir ziyaret düzenlediğini açıkladı. Erakçi, “Değerli kardeşim Umman’ın seçkin Dışişleri Bakanı Busaidi, bugün Tahran’a kısa bir ziyaret gerçekleştirerek, İran halkının ilkeleri, ulusal çıkarları ve hakları doğrultusunda uygun şekilde yanıtlanacak bir ABD teklifinin unsurlarını sundu” ifadelerini kullandı.

NÜKLEER MÜZAKERE SÜRECİNDEKİ GÖRÜŞMELER

İran ile ABD arasındaki nükleer müzakereler, Umman’ın arabuluculuğunda beş tur görüşmeyle sürüyor. Taraflar arasındaki temel anlaşmazlık, uranyum zenginleştirme meselesidir. İran, nükleer programını atom bombası üretimini engelleyecek şekilde sınırlamak ve bunun karşılığında ekonomik yaptırımların kaldırılmasını istemektedir. Öte yandan, ABD daha önce düşük düzeyde zenginleştirmeye izin vermişken, son günlerde İran’ın her türlü uranyum zenginleştirme çalışmasını durdurmasını şart koşuyor.

ABD’DEN GELEN TEKLİF VE İRAN’IN CEVABI

11 Mayıs’ta Umman’daki dördüncü tur görüşmelerde, Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’un İran heyetine yazılı bir teklif sunduğu haberi basında yer aldı. Trump, bu konu hakkında “Evet, bir teklif var. Ama İran hızlı hareket etmeli, yoksa kötü şeyler olacak” diyerek Tahran’a baskı yapmayı hedeflemişti. Ancak İran, o dönemde yazılı bir teklif almadığını öne sürdü.

SÜRECİN TARİHSEL ARKA PLANI

Trump, 2018 yılında ABD’yi Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak bilinen 2015 nükleer anlaşmasından tek taraflı olarak çekmiş ve İran’a ağır yaptırımlar uygulamıştı. 2025 yılında göreve dönmesiyle, İran ile yeni bir anlaşma için diplomatik çalışmalar hızlandı. Nisan ayında Umman’da başlayan dolaylı görüşmeler Roma ve tekrar Umman’da devam etti. İran, yaptırımların kaldırılması şartıyla nükleer programını sınırlamaya açık olduğunu ifade ederken, düşük düzeyde uranyum zenginleştirme talebinde bulundu.