Uluslararası hakemli dergide yayınlanan çalışma, İstanbul’da olası bir deprem hakkında ciddi uyarılar getiriyor. Türk uzmanların da aralarında bulunduğu, 14 kişilik bir ekip tarafından hazırlanan makale, “Marmara Ana Fay Hattı’nın İstanbul yönüne doğu tarafında kademeli olarak kırılması” ismini taşıyor. Araştırmada, 23 Nisan 2025 tarihinde beklenen 6.2 büyüklüğündeki Marmara depreminin kırılma özellikleri ve son on yıldaki bölgesel sismik aktivite modeli, yaklaşık 20 yıllık sismik veri kullanılarak incelendi. Giriş kısmında, “Türkiye’nin kuzeybatısındaki Ana Marmara Fay Hattı (MMF), Avrupa’da en yüksek sismik riski oluşturmaktadır.” ifadesiyle dikkat çekilirken, bu alanda yaşanan depremler için, “2025 yılında gerçekleşecek 6.2 büyüklüğündeki deprem, MMF boyunca 60 yıldan fazla süredir görülen en büyük depremdir.” değerlendirmesi yapıldı.

7 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM RİSKİ

Araştırma kapsamında, bölgede meydana gelen 5 büyüklüğündeki depremler üzerinde incelemeler yapıldığı kaydedilirken, “Doğuya doğru ilerleyen bir dizi 5’ten büyük deprem ve son 15 yılda MMF’nin doğuya doğru kademeli kısmi kırılmasını gösteriyoruz. Fayın sismik olarak aktif kısmı, sürünme ve geçiş segmentlerini içermektedir. Son sismik aktivitenin bir bölümü, İstanbul’un güneyinde muhtemelen kilitli olan Prens Adaları segmentinin yakınında yer almakta ve bu segmentin 7 büyüklüğünde bir deprem üretme potansiyeli bulunmaktadır.” denildi. Bilim ekibi, “Analizimiz, MMF’nin bu bölümünün gerçek zamanlı olarak izlenmesinin gerekliliğini vurgulamaktadır.” uyarısında bulundu. Makalede ayrıca, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun ciddi risk taşıdığı, “NAFZ Türkiye’nin kuzeybatısındaki Marmara Denizi, daha geniş Avrupa’da sismik tehlike ve risk açısından en belirgin sıcak noktayı temsil etmektedir.” şekliyle ifade edildi.

KIRILMAMIŞ SEGMENT BULGUSU

Makalede, Anadolu levhasının Avrasya levhasına göre yıllık 17-29 mm sağ yanal kayma hızında, aktif bir transform levha sınırı olan Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun batı ucunun bulunduğuna dikkat çekildi. Yaklaşık bin 200 km uzunluğundaki NAFZ’nin büyük bölümü, 20. yüzyılda batıya doğru ilerleyen 7 büyüklüğündeki depremler dizisiyle kırılmış ve burada Ana Marmara Fayı (MMF) olarak bilinen Marmara Denizi segmenti büyük ölçüde kırılmamış kalmıştır. Kumburgaz bölgesi özelinde, “2025 Marmara ve 2019 Silivri depremleri, son 60 yılda Marmara Denizi’nde meydana gelen en büyük depremlerdi. Bölge genelinde deprem tekrarlayıcılarının tespiti ve analizine dayanarak, her iki merkez üssünün konumu, MMF’nin sürünen Orta Havza kesiminden geçişsel Kumburgaz Havzası kesimine geçişi işaret etmektedir.” ifadesi yer aldı.

DOĞUYA GÖÇEDEN OLAYLAR

Makaledeki bazı önemli bilgiler arasında son 15 yılda MMF boyunca 5 büyüklüğündeki olayların belirgin bir şekilde doğuya kaydığı gözlemlendi. “Bu segment, 2011-2012 yılları arasında iki 5 büyüklüğünde depremle aktif hale geldi ve sürünen segmentin doğu kenarında yaklaşık 10 km uzunluğunda sismik olarak sessiz bir bölge bıraktı.” ifadelerine yer verildi. Ayrıca, “2025 yılındaki 6.2 büyüklüğündeki Marmara depreminin artçı şokları, yaklaşık 15 km uzunluğundaki sismik olarak sessiz bir bölgenin doğu kenarına yakın bir yerde sona erdi.” şeklinde önemli bir bulgu belirtildi. Bu gözlemler, batı İstanbul’un güneyindeki kilitli segmentlere doğru fayın yakın zamanda doğuya doğru kısmi kırılmasını kanıtlıyor.

AVCILAR BÖLGESİ RİSKİ

Makalede, adalar ve Avcılar bölgesi üzerinde detaylı analizler yer aldı. Adalar bölgesinin batı ucunda, son depremler nedeniyle önemli statik gerilim değişimi yaşanmadığı, ancak Avcılar ile Adalar arasındaki fay zonunun, son 15 yılda önemli bir sismik aktivite gösterdiğine dikkat çekildi. Diğer yandan, “Marmara Denizi bölgesindeki diğer küçük ve orta şiddetteki depremler, İstanbul’un hemen güneyindeki kilitli Prens Adaları bölümüne doğru doğuya doğru tercihli bir kırılma yayılımı sergilemiştir.” ifadesi paylaşıldı. Makalede, “Batıdaki sürünen fay bölümünün yüklemeye katkıda bulunabileceğini ve bir dizi orta büyüklükteki olayda ilerleyici stres transferine ve kısmi kırılmaya neden olabileceğini düşünüyoruz.” denildi. Önceki ana şoklardan gelen stres geçmişinin, önceki kırılmaların kenarlarındaki kayma stresini artırarak, on yıllık ölçekte doğuya doğru bir olay göçünü teşvik edebileceği belirtildi.

AVCILAR SEGMENTİ BİLGİSİ

Makalede yapılan verilerin incelemesi sonucu, Kumburgaz ve Adalar arasında bulunan Avcılar segmentindeki bölgeye dikkat çekildi ve bu bölgenin deprem potansiyeli açısından uyarı yapıldı. Bu sonuç şu şekilde ifade edildi: “Son 10 yılda Ana Marmara Fayı’nda meydana gelen önceki deprem kırılmalarıyla birlikte, 6.2 büyüklüğündeki deprem dizisi, Kumburgaz ile kilitli Prens Adaları segmenti arasında, Avcılar segmentinde yalnızca 15-20 km uzunluğunda düşük sismik aktiviteye sahip bir alan bıraktı.” 2019 yılında 5.8 büyüklüğündeki sismik dizisinin de benzer bir sakin alanda başladığına dikkat çekildi ve “Sonuçlarımız bu sismik olarak sessiz segmentin bir sonraki orta ila büyük depremler için olası bir aday olduğunu göstermektedir.” denildi. Ayrıca belirtildi ki, “Bu segment, gelecekte 6 büyüklüğünde bir depremi tetikleyecek kadar büyüktür ve bu da kilitli Prens Adaları segmenti üzerindeki statik gerilimi daha da artıracaktır. Prens Adaları segmentinin batı kenarı da sürekli olarak sismik olarak aktiftir.”

KİLİTLİ SEGMENTİN SİSMOTEKTONİK ÖNEMİ

Makalede, kilitli Prens Adaları kesiminin batısındaki fay segmentinin kritik sismotektonik önemine vurgu yapıldı. “Doğuya doğru devam eden kilit açma potansiyeli ve İstanbul fay kıvrımında Prens Adaları bölümüne doğru lokalize olan sürekli sismik aktivite göz önüne alındığında, fayın bu kısmı gelecekteki bir depremin kaynağına ev sahipliği yapabilir.” ifadesi ile konunun önemi tekrar aktarıldı.