Mahfi Eğilmez’in Sessizlik Analizi! Hayat Pahalılığına Neden Tepkisiziz?

İKTİSATÇI MAHFİ EĞİLMEZ’DEN SESLİK ANALİZİ

İktisatçı Mahfi Eğilmez, “Büyük Sessizlik Kuramı” başlıklı yazısında, fizikçi Enrico Fermi’nin iletişim eksikliği üzerine geliştirdiği Fermi Paradoksu’nu Türkiye’nin ekonomik ve sosyal sorunlarıyla ilişkilendirdi. Yüksek enflasyon, düşük büyüme, gelir dağılımındaki bozulma ve orta sınıfın yok oluşuna rağmen toplumun geniş kesimlerinin hayat pahalılığına tepkisiz kalmasını “Türkiye’ye özgü bir büyük sessizlik” olarak nitelendirdi. Eğilmez, “Satın alma gücümüz eridi, özel okul fiyatları Avrupa’yı geçti, ama kimse sesini çıkarmıyor” diyerek bu sessizliğin nedenlerini derinlemesine inceledi.

Fermi Paradoksu ve Türkiye’nin Ekonomik Sessizliği

Eğilmez, Fermi Paradoksu’nun evrende uygarlıkların var olma olasılığına rağmen iletişim olmamasını sorguladığını hatırlattı. Türkiye’de ise ekonomik sorunlara rağmen toplumun sessizliğini bu duruma benzeterek, “Yaşam giderek pahalı hale geliyor, ama buna ses çıkaranların sayısı az. Herkes sessizce artan fiyatlara uyum sağlıyor” ifadelerini kullandı. Bu sessizliğin, özellikle düşük gelir gruplarının durumu “kader” ya da “sınav” olarak kabullenmesinden kaynaklandığını belirtmiş oldu.

Türkiye’nin Ekonomik Sorunları: Orta Sınıf Yok Oluyor

Eğilmez, Türkiye’deki temel ekonomik sorunları belirtti. İlk olarak, “Yüksek Enflasyon ve Düşük Büyüme” konusuna değinerek, son yıllarda ekonomik büyümenin yavaşladığını ve enflasyon oranının hızlı bir şekilde yükseldiğini söyledi. TÜİK’e göre, Nisan 2025’te yıllık enflasyonun %65’e kadar çıkacağı tahmin ediliyor.

Gelir Dağılımı Bozulması ise Eğilmez’in dikkat çektiği bir diğer konu oldu. Nüfusun önemli bir kısmının milyoner seviyesine çok daha düşük yıllık gelire sahip olduğunu belirtti. “Orta sınıfın yok oluşu, sosyal ve ekonomik dengeleri tehdit ediyor” diyen Eğilmez, bu durumu ciddiyetle ele aldı.

Özel Okul Fiyatları Avrupa’yı Solladı

Eğilmez, özel okul ücretlerinin artışına dair bir örnek vererek, Türkiye’de yıllık ortalama 30 bin dolara ulaştığını ifade etti. Bu durumun karşılaştırmalı olarak Portekiz’de 6 bin, Brezilya’da 5 bin, Fransa’da ve Almanya’da 20 bin dolar civarına kıyasla oldukça yüksek olduğunu kaydetti. “Eskiden gelirler düşüktü, ama hayat Avrupa kadar pahalı değildi. Şimdi kiralar, otomobil ve gıda fiyatları dünya ortalamalarını aştı” şeklinde konuşarak durumu izah etti.

Neden Sessizlik?

Eğilmez, toplumun tepkisizliğinin nedenlerini derledi. İlk olarak, düşük gelir gruplarının durumu “kader” veya “sınav” olarak gördüğünü belirtti. 68 milyon kişinin gelir seviyesinin Tayland ve Mısır düzeyinde olduğunu vurguladı. Ayrıca, Avrupa standartlarında gelir elde eden 17 milyon kişinin daha fazla itiraz etmesine rağmen bu durumun genel etki yaratmadığını söyledi. Eğilmez, ekonomik yanılsamaların da bu sessizliğin bir parçası olduğuna dikkat çekerek, düşük tutulan döviz kurlarının satın alma gücü paritesindeki yanılsamaların gerçeği yansıtmadığını belirtti.