Çankırı Karatekin Üniversitesi Şabanözü Meslek Yüksekokulu’nda Veterinerlik Bölümü öğretim üyeliği yapan Doç. Dr. Emin Bozkurt, 2023 yılı içerisinde lisans öğrencisi Arda Emre Kandil ile Eldivan ilçesinde gerçekleştirdiği arazi araştırması sırasında Osmanlı engereğine rastladı. Bu çalışmada Bozkurt ve öğrencisi, aynı alanda türe ait 3 bireyi gözlemleyerek önemli bir keşif gerçekleştirdi. Yapılan araştırmalar sonucunda, Osmanlı engereğinin Çankırı’da ilk kez kayıtlara geçtiği belirlendi.

BİLİMSEL YAYINDA YER ALDI

Bu bulgular, uluslararası bir dergide yer buldu ve Journal of Animal Diversity’de yayımlandı. Araştırma, türün bilinen yayılma alanının yaklaşık 100 kilometre kuzeydoğuya doğru genişlediğini ortaya koydu.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ RİSKİ

Osmanlı engereği üzerine yapılan araştırma, ekolojik niş (yaşam alanı) modelleme yöntemleriyle de sürdürülüyordu. Doç. Dr. Bozkurt, küresel iklim değişikliğinin bu türün gelecekteki yayılımını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekerek, “İklim senaryolarına göre türün yayılış sahasında daralma hatta kayıplar yaşanabilir. Bu nedenle Çankırı’daki yeni kayıt, hem bilimsel hem de koruma açısından büyük önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.

ÖNEMLİ SINIR NOKTASI

Bölgedeki bir sonraki saha çalışmasında yetişkin bireylerin yanı sıra yavru engereklere de rastlayan Bozkurt, Osmanlı engereğinin özellikleri hakkında bilgi verdi. Bozkurt, türün 1 metreye kadar büyüyebildiğini, zehirli olmasına rağmen insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmadığını aktararak, “Çankırı, bu türün dünyadaki en kuzeydoğu sınırını oluşturuyor. Bu da burayı korunması gereken kritik bir bölge haline getiriyor.” dedi.

TÜRKİYE’DEKİ YAYILIMI

Osmanlı engereğinin Türkiye’de Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Trakya bölgelerinde görüldüğünü belirten Bozkurt, türün yurt dışındaki yayılımının oldukça sınırlı olduğunu vurguladı. Yunanistan’da çok dar bir alanda görüldüğünü belirten Bozkurt, “Türün yaklaşık yüzde 90’ı Türkiye sınırları içinde bulunuyor. Elde ettiğimiz verileri Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’ne ilettik. Gerekirse tür koruma altına alınabilir.” dedi.

ÖZELLİKLERİ VE DAVRANIŞLARI

Osmanlı engereğinin belirleyici özelliklerine de değinen Bozkurt, yılanın üçgen şeklinde bir başı, dikey göz bebekleri ve sırtında zikzak desenli bir şerit bulunduğunu ifade etti: “Kuyruğu kısa ve küt, vücudu boyuna oranla kalındır. Zehirli bir tür olmasına rağmen saldırgan değildir. İnsanları gördüğünde genellikle tıslayarak uyarı verir.”

EKOSİSTEMDEKİ ROLÜ

Sürüngenlerin, özellikle yılanların ekosistemde önemli bir rol üstlendiği üzerinde duran Bozkurt, Osmanlı engereğinin fare gibi hastalık taşıyabilen canlıların kontrolünde etkili olduğunu belirtti. Bozkurt, “Yılanlar doğanın denge unsurlarındandır. İnsanlara zarar vermedikleri sürece öldürülmemeleri ve korunmaları gerekiyor.” dedi.