ABD’DE PİYASALARDA DEPRESYON ETKİSİ
Donald Trump’ın 20 Ocak 2025’te başlayan ikinci başkanlık döneminin ilk 100 günü, finansal piyasalarda benzeri görülmemiş bir sarsıntıya neden oldu. S&P 500, yüzde 9’luk bir düşüşle 6,5 trilyon dolardan daha fazla piyasa değeri kaybetti. Bu durum, 1974’ten bu yana bir başkanlık döneminin en kötü başlangıcı oldu. Trump’ın 2 Nisan 2025’te duyurduğu kapsamlı tarifeler, hem hisse senetlerini hem de ABD tahvilleri ve doları olumsuz etkileyerek, küresel finansal istikrarı sorgulatan belirsizlik dalgaları yarattı. Yatırımcılar, stagflasyon ve durgunluk endişeleriyle güvenli liman arayışına yöneldi.
PİYASALARA ŞOK ETKİSİ YARATAN TARİFELER
Trump’ın 2 Nisan 2025’te açıkladığı yüzde 10’luk küresel tarifeler ve özellikle Çin, Vietnam, Japonya gibi ülkelere uygulanan yüzde 34-46’lık ek vergiler, piyasalarda büyük bir şok etkisi yarattı. S&P 500, sadece iki günde yüzde 10’dan fazla değer kaybederek Mart 2020’nin pandemi çöküşü ve 2008’deki finansal krizle karşılaştırılabilir bir kayıp yaşadı. İki günlük düşüş, S&P 500 şirketlerinin piyasa değerinden 5 trilyon doları silerken, toplam kayıp dört gün sonunda 5,83 trilyon dolara ulaştı. Nasdaq Composite ve Russell 2000 endeksleri, tarifelerin yürürlüğe girmesine bir hafta kala ayı piyasasına girdi. S&P 500, 8 Nisan 2025’te Şubat ayındaki zirve seviyesinden yüzde 18,9 düşüşle kapandı. Apple’ın piyasa değeri 311 milyar dolarla gerilerken, Nvidia, Tesla ve Nike gibi dev markalar da yüzde 7-14 arasında kayıplar yaşadı. JPMorgan, küresel durgunluk olasılığını ise yüzde 60’a çıkararak endişeleri artırdı.
Trump, görevine rekor seviyelerde bir borsa ve güçlü bir ekonomiyle başladı. 19 Şubat 2025’te Miami’deki konuşmasında, “Donald J. Trump liderliğindeki Amerika’dan daha iyi bir yer yok,” diyerek ekonomik beklentilerini yüksek tutuyordu. Ancak Mart ayının başında Meksika ve Kanada’ya yönelik yüzde 25’lik tarife açıklaması, piyasalarda ilk örneklerini göstermeye başladı. 2 Nisan’daki küresel tarifeler, etkisini katlayarak artırdı. Cambridge Üniversitesi Queens’ College Başkanı Mohamed El-Erian, “Pandemi gibi dışsal bir şok olmadan bu kadar hızlı bir satış, dikkat çekici bir paradigma değişimi,” dedi. Ekonomistler, tarifelerin enflasyonu artırarak tüketici ve şirketlere ek maliyetler getireceğini, bunun da stagflasyon riskini artıracağını belirtti. Goldman Sachs, tarifelerin S&P 500’ün kârlarını yüzde 2-3 oranında düşüreceğini öngördü.
GÜVENLİ LİMANLAR SORGULANIYOR
Kriz dönemlerinde genellikle güvenli liman olarak değerlendirilen ABD tahvilleri ve dolar, Trump’ın tarifeleri sonrası değer kaybı yaşamaya başladı. Tarifelerin açıklanmasından birkaç gün önce, 30 yıllık ABD tahvillerinin getirisi yüzde 4,3’ten yüzde 5’in üzerine fırladı. Dolar endeksi (DXY), Trump’ın ilk 100 gününde yüzde 9 düşerek tarihin en kötü başlangıçlarından birini yaptı. Wall Street, bu gelişmeleri algoritmik satışlar ve yatırımcıların ABD varlıklarından kaçışı olarak yorumladı. BNP Paribas ekonomisti James Egelhof, “ABD’nin rezerv para birimi statüsü ve tahvillerin güvenli liman rolü tartışmaya açıldı,” ifadesini kullandı. Oxford Economics, yabancı yatırımcıların Mart’tan bu yana 60 milyar dolarlık ABD hissesini sattığını bildirdi.
PİYASALARDA KAYGISI ARTAN DÜZEN DEĞİŞİKLİĞİ
Piyasalardaki çöküş, Trump’ı 9 Nisan 2025’te Çin hariç tüm ülkeler için tarifeleri 90 gün ertelemeye zorladı. Bu haber sonrasında, S&P 500 yüzde 9,5 artış göstererek 2008’den bu yana en iyi gününü yaşadı. Dow Jones, yaklaşık 3.000 puan yükselirken, Nasdaq yüzde 12,2 kazanç sağladı. Ancak bu toparlanma, kalıcı bir yükselişten ziyade geçici bir rahatlama olarak değerlendirildi. Tallbacken Capital’den Michael Purves, “Çok istikrarsız bir tablo var,” diyerek belirsizliğin sürdüğüne dikkat çekti.
KÜRESEL PİYASALARDA ETKİLERİ HİSSEDİLİYOR
Trump’ın tarifeleri sadece ABD’yi değil, tüm küresel piyasaları etkiledi. Çin, ABD mallarına yüzde 34 ek tarife ile yanıt verirken, Avrupa Birliği de karşı önlemler alacağını duyurdu. FTSE 100, yüzde 4,9 düşüşle son beş yılın en kötü gününü yaşarken, Nikkei 225 yüzde 2,77 kayıp verdi. Brent petrol, yüzde 6,5’lik düşüşle varil başına 65,58 dolara geriledi. Uluslararası Para Fonu (IMF), Trump’ın ticaret savaşının küresel büyümeyi tehdit ettiğini vurguladı. JP Morgan, tarifelerin ABD büyümesini 2 puan düşüreceğini tahmin etti. Goldman Sachs ise uzun vadeli ekonomik hasar riski üzerinde durdu.
YATIRIMCI DAVRANIŞLARI
Yatırımcılar, belirsizlik ortamında portföylerini korumak için güvenli limanlara yönelmeye başladı. Japon yeni ve İsviçre frangı, dolar karşısında değer kazanırken, altın rekor seviyelere yakın seyretmeye devam etti. Lazard CEO’su Evan Russo, portföylerde ABD dışındaki varlıklara geçiş trendinin gözlemlendiğini ifade etti.
then "Add to Home Screen"