Türkiye’nin Askeri Harcamaları Yüzde 110 Arttı

ASKERİ YATIRIMLARDAKİ ARTIŞLAR

2025 yılında askeri yatırımını artıran ülkelerin para birimlerinde bir yükseliş gözlemleniyor. Askeri harcamalardaki artışlar dikkat çekerken, Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) 2024 yılına ilişkin küresel askeri harcamalar raporunu duyuruyor. 1966’dan bu yana çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi konularda araştırmalar yapan SIPRI, raporunda 2024 yılı için küresel askeri harcamaların yüzde 9,4 oranında artarak 2 trilyon 718 milyar dolara ulaşacağını belirtiyor. Bu rakam, tüm zamanların en yüksek seviyesi olarak kaydediliyor.

DÜNYA GENELİNDE HARCAMALAR ARTIYOR

SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını ifade ediyor. Raporda Avrupa ve Orta Doğu’daki askeri harcamalardaki keskin yükselişin özellikle etkili olduğu vurgulanıyor. Küresel askeri harcamaların son 10 yıl içerisinde artmaya devam ettiği ve Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en büyük artışın geçtiğimiz yıl yaşandığı belirtiliyor. Küresel olarak kişi başına askeri harcamanın 334 dolara çıkarak, 1990’dan beri en yüksek seviyeye ulaştığı aktarılıyor.

TÜRKİYE’NİN DURUMU

Türkiye’nin askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 110 oranında arttığı belirtiliyor. Geçen yıl Türkiye’nin askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 12 artarak 25 milyar dolara ulaştığı bildiriliyor. SIPRI raporunda tüm dünyada askeri harcamaların yükseldiği, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da belirgin artışlar yaşandığı not ediliyor.

AVRUPA’DA GENEL ARTIRMA

Geçen yıl Malta hariç tüm Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdığı kaydediliyor. Ukrayna’daki savaş ve ABD’nin NATO ittifakına bağlılığına dair duyulan şüpheler, Rusya’nın da içinde bulunduğu Avrupa’daki askeri harcamaların yüzde 17 oranında artmasına yol açmış.

EN FAZLA HARCAMA YAPAN ÜLKELER

2024 yılı itibarıyla en çok askeri harcama yapan ülkeler ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan olarak sıralanıyor. Bu ülkelerin yaptıkları harcamalar, dünya askeri harcamalarının yüzde 60’ını oluşturuyor. ABD’nin harcamalarının 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaşacağı aktarılıyor. Ayrıca, ABD’nin askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 19 arttığı duyuruluyor.

NATO VE ASKERİ HARCAMALAR

ABD’nin geçen yıl askeri harcamalarının toplam küresel askeri harcamalarının yüzde 37’sini ve NATO’ya ait toplam askeri harcamaların da yüzde 66’sını oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Avrupalı NATO üyeleri de çoğunlukla askeri harcamalarını artırarak, NATO içindeki toplam paylarının son 11 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 30’a ulaştığını bildiriyor.

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI ETKİSİ

SIPRI raporunda, “2024’te üçüncü yılını dolduran Rusya-Ukrayna savaşı, askeri harcamaları artırmaya devam ederek Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş’ın sonunda kaydedilen seviyenin ötesine taşıdı” ifadesi yer alıyor. Raporda, Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 59 arttığı, geçen yıl ise yüzde 7 oranında artarak 314 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor.

ALMANYA’NIN YENİDEN SİLAHLANMASI

Almanya’nın askeri harcamalarının geçen yıl 88,5 milyar dolara çıkarak, dünya genelinde en fazla askeri harcama yapan ülkeler arasında anıldığı ve Hindistan’ı geride bırakarak 4. sırada yer aldığı belirtiliyor. Almanya’nın askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 89 arttığı ifade ediliyor.

RUSYA VE UKRAYNA’NIN HARCAMALARI

Rusya’nın askeri harcamaları 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 38 artarak 149 milyar dolara yükseldi. Bu, Rusya’nın GSYH’sinin yüzde 7,1’ine karşılık geliyor. Savaşta olan Ukrayna’nın askeri harcamalarının da geçen yıl yüzde 2,9 artışla 64,7 milyar dolara ulaştığı kaydediliyor.

İSRAİL VE DİĞER ÜLKELERİN ASKERİ HARCAMALARI

İsrail’in askeri harcamaları, Gazze’deki saldırılar çerçevesinde geçen yıl yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara ulaştı. Bu durum, “1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artış” olarak değerlendiriliyor. İran’ın harcamalarının ise yüzde 10 azalarak 7,9 milyar dolara düştüğüne ve yaptırımların etkisinin, harcama kapasitesini ciddi şekilde sınırladığına dikkat çekiliyor. İngiltere ve Fransa’nın askeri harcamaları da sırasıyla yüzde 2,8 ve yüzde 6,1 artarak belirtilen rakamlara ulaştığı biliniyor.

ORTA DOĞU’DA ASKERİ HARCA

Suudi Arabistan ise 80,3 milyar dolarla 2024’te Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise yedinci en büyük askeri harcama yapan ülkesi olarak öne çıkıyor.

GÜVENLİK SORUNUNUN ÖNCELİKLERİ

Araştırmacı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını belirterek, “Hükümetler, genellikle diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünleşmelerin önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli etkileri olabilir” diyor.