2025’TE YENİDEN YÜKSELEN RUS PETROLÜ TİCARETİ

2025’in ilk yarısında, Rus petrolü ticareti Yunan armatörlerin yeniden canlanmasıyla önemli bir ivme kazandı. Wall Street Journal’ın aktardığına göre, petrol fiyatlarının varil başına 60 doların altına inmesi ve ABD ile Rusya arasında başlayan diplomatik yumuşama, Yunan tankerlerinin Rus limanlarına dönüşünü sağladı. Nisan ayında Rus ham petrolünün %26’sı, Mart’ta ise %30’u Yunan gemileriyle taşındı; bu oran 2024 yılına göre iki katından fazla oldu. Yunanistan, dünya çapında en büyük tanker filosuna sahip ülke olarak, petrol piyasasında stratejik bir rol üstleniyor. Dynacom Tankers (George Prokopiou), Minerva Marine (Andreas Martinos) ve Okeanis Eco Tankers (Alafouzos ailesi) gibi firmalar, Primorsk, Ust-Luga ve Novorossiysk gibi Rus limanlarından petrol taşıyarak Moskova’nın küresel enerji ticaretindeki kritik aktörleri haline geldi.

FİYAT DüşüşÜ VE G7 FİYAT TAVANI

Batı’nın G7 fiyat tavanı çerçevesinde, Rus petrolü varil başına 60 doların altında taşınabilmekte. Bu yıl Suudi Arabistan’ın üretim artışı ve küresel ticaret savaşının etkileri ile Brent petrolü %14 değer kaybederek 64 dolara, Rus Urals petrolü ise 50 dolara geriledi. Bu durum, Yunan armatörlerin Rus petrolünü taşımak için tekrar harekete geçmesini sağladı. Vortexa verilerine göre, Yunan gemileri 2024’te Rus petrolü taşımada düşük bir orana sahipken, 2025’te bu oran ciddi bir artış gösterdi.

ABD-RUSYA YUMUŞAMASI VE TRUMP ETKİSİ

Yunan armatörlerin cesareti, Donald Trump’ın Ocak 2025’te göreve dönmesi ile başlayan ABD-Rusya yakınlaşmasından da etkileniyor. Trump yönetimiyle yapılan görüşmeler, bazı Yunan armatörlerin Rus petrolü taşımacılığına geri dönme konusunda daha fazla güven duymasını sağlıyor. Londra’dan analist Michelle Bockmann, “Genel hava şu: İran’a hayır, ama Rusya’ya evet” diyor. Ancak Trump’ın Vladimir Putin’i eleştirip yeni yaptırımlar sinyali vermesi, diğer Batılı şirketlerin temkinli tutumunu sürdürmesine neden oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı, diplomasiye bir şans verileceğini belirtirken, “Putin’in müzakereye açık olmaması durumunda çeşitli önlemler masada” açıklamasında bulundu.

GÖLGE FİLODAN YUNAN TANKERLERİNE GEÇİŞ

2023’ün sonlarında, petrol fiyatlarının 60 doların üzerine çıkmasıyla Yunan armatörler Rus petrolü ticaretini büyük ölçüde durdurmuştu. Bu durumu, Rusya’nın gölge filosu (sahipleri belirsiz eski tankerler) doldurmuştu. Ancak 2025 itibarıyla, gölge filodaki birçok geminin yaptırımlarla işlevsiz hale gelmesi, petrol tüccarlarının Yunan tankerlerine yeniden yönelmesine sebep oldu. Öne çıkan armatörler arasında;

Ioannis Alafouzos: Okeanis Eco Tankers ve özel tankerleri ile bu yıl 9 kez Rus petrolü taşıdı; savaş başlangıcından beri 140 kez Rus limanlarına uğradı. Alafouzos, Panathinaikos futbol kulübü ve medya imparatorluğu ile tanınmakta.

George Prokopiou (Dynacom Tankers): 2025’te 6 kez Rus ham petrolü taşıdı, ayrıca dizel ve Kazak petrolü sevkiyatları gerçekleştirdi.

Andreas Martinos (Minerva Marine): Mart 2025’te bir yıl aradan sonra Rus petrolü taşımaya başladı ve Primorsk’ta yeni yüklemeler planlıyor.

YÜKSEK KÂRLAR, YÜKSEK RİSKLER

Rus petrolü taşımacılığı, düşük rekabet ve yasal uyum maliyetleri nedeniyle yüksek navlun ücretleri sunuyor. Örneğin, Rus limanlarından Hindistan’a yapılan bir sefer 8 milyon dolar gelir getirebiliyor, bu miktar 2021’dekine oranla 5 kat fazla. Ancak tüm armatörler bu riski göze almıyor. George Economou’nun TMS Tankers’ı, 2022’de büyük ölçüde Rus petrolü taşırken, 2025’te bu ticareti yalnızca yakıt yağıyla sınırlı tutuyor.

YUNANİSTAN’IN ÇELİŞKİLİ ROLÜ

Yunanistan, NATO ve AB üyesi olarak 2022’den beri Rusya’ya yaptırımları destekliyor. Ancak Yunan armatörler, 1953 Anayasası’ndaki bir madde sayesinde gemi gelirlerinden vergi muafiyeti ile çalışıyor, bu da sektörü oldukça kârlı hale getiriyor. Yunan gemileri, Rus petrolünün %28’ini taşıyarak (2022-2024 dönemi) Moskova’nın enerji gelirlerine önemli bir katkı sağladı. Bu nedenle Ukrayna, Minerva Marine, Dynacom ve TMS Tankers gibi firmaları yaptırım listesine almayı önerdi.